Page 57 - Siyaset Dergisi 276. Sayı

Dünya

yu yanına alması gerekiyordu. Bunun zey Kore’yi önceliğine almasını diğer lardan çıkmış narsist bir kişiliğe nükleer
için de Kuzey Kore’nin 1950’lerden ülkelere göre farklı kılan belki de en bombaların düğmelerini emanet etme-
beri benimsediği nükleer silahlanma önemli özellik, Kuzey Kore’nin Çin’den nin vahametinin bilincinde.
duruşuna iktidara geldiği ilk günden ve hatta bazı yönlerden Rusya’dan Aslında Trump Kuzey Kore’ye gerçek-
beri sürekli vurgu yaptı. Son günlerde farklı düşünülemeyeceğiydi. Nitekim ten büyük bir saldırıda bulundu. Hem de
yaşanan bu hadisenin önemli bir te- son dönemlerde gerek ABD Dışişle- hiç küçümsenmeyecek ciddi bir saldı-
tikleyici faktörü de ABD’nin uzun yıl- ri Bakanı Tillerson gerek Trump, Ku- rı. 1974 Ticaret Kanunu’nun 301. mad-
lardır Güney Kore ve Japonya ile yap- zey Kore ile ilgili yaptığı bütün eleştiri- desi uyarınca Trump, imzaladığı karar-
tığı ortak tatbikatlardır. lerde devamlı olarak Çin’e çağrıda bu- nameyle ticaret temsilcisini Çin’in adila-
Bu tatbikatlar, Kuzey Kore’nin lundular. ne olmayan ticari uygulamalarını soruş-
nükleer denemelerini yoğunlaştırma- Bugün akıllarda kalan en büyük turması için görevlendirdi. Yani bu kara-
sına sebep oldu. Bu hadise yeni bir soru işareti Trump’ın geçtiğimiz gün- rı krizin hemen akabinde hayata geçiren
mesele değil, Kuzey Kore sorunu, Bill lerdeki sert söylemlerinin nasıl şekil- Trump, Çin’e, “Kuzey Kore’yi dizginle yok-
Clinton, George W. Bush ve Barack leneceği ve gerçekten bu nükleer de- sa ekonomik olarak zarar görürsün.” me-
Obama’nın 24 senelik yönetimlerin- nemelere karşı ABD’nin askeri bir tep- sajını verdi. ABD’nin Çin ’le olan ticareti-
de devamlı olarak atıfta bulunduğu, kisinin olup olmayacağıdır. ABD, ken- ni kısıtlamasından şüphesiz ki Çin ciddi
Pentagon’un ve CIA ’in buradaki nük- di eliyle karıştırdığı Ortadoğu’da so- anlamda zarar görür. Yalnız bu zarar sa-
leer gelişmelere dair raporlar verdiği runları hala çözememişken, Latin dece Çin ekonomisini etkilemekle kalma-
ama ABD’nin Ortadoğu’dan başını kal- Amerika’yla olan gerginlikler özellikle yacak böyle bir karar, kararı alan ABD’yi
dıramadığı için çok da ilgi gösterme- Venezuela’ya askeri müdahale söylen- ama hepsinden önemlisi global ekono-
diği bir mesele haline geldi. Gerek is- tileri bir önceki yönetime göre artar- miyi de sarsan sebepleri de beraberinde
tihbarat bilgileri, gerek liderlerin söy- ken, Rusya ve Çin’le siyasi olarak daha getirecek. Dünyanın en büyük iki ekono-
lemlerine bakıldığında Kuzey Kore’nin da gerilmişken, zaten hiç olmayan misinin bu denli büyük bir ticaret kısıtla-
nükleer denemelerini yoğunlaştırma- Kongre ile Beyaz Saray ilişkileri yerle masına gitme ihtimali bile piyasaları dar-
sı zaten Amerika’nın hep gündemin- birken ve belki de hepsinden önemlisi madağın edebilir. Dolayısıyla Trump’ın
deydi. Bush’un 11 Eylül sonrası tanım- iç politikada tam bir kaotik ortam sü- imzaladığı ve tam bir saldırı etkisi yara-
ladığı ‘şer ekseni’ tespitinde bile Ku- rerken hiçbir ABD Başkanı Trump ’ın tan kararnameyle “ABD güç kullanır mı?”
zey Kore, Irak’la İran’ın yanında ABD kullandığı üslupla hareket edemez- diye oluşan beklentilerin ötesinde bu-
için önemli bir tehdit unsuru olarak di. ABD toplumu, en azından entelek- gün farklı bir konjonktürü hayata geçir-
yerini alıyordu. Ancak ABD’nin Ku- tüelleri, kumar masalarından, plaza- di. Muhtemelen bu hadise iki tarafın da

Siyaset Eylül 2017 56