29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, TürkiyeCumhuriyeti’nin resmen kurulduğutarihtir. Ulu Önder Atatürk, diğer bayramlargibi bu bayramı da gelecek nesillerebir miras olarak bırakmıştır. 29Ekim 1923 tarihinde Türkiye Büyük MilletMeclisi’nde yapılan bir anayasa değişikliğiyleTürkiye’nin yönetim biçimiCumhuriyet olarak belirlenmiştir. Bunun101 pare top atışıyla kutlanması aynı günmeclis tarafından kararlaştırılmıştır. Bizlerde yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşgünü olan 29 Ekim’i her yıl ülkececoşku içinde kutlamaya devam ediyoruz.Türk halkı için CumhuriyetBayramı, milli birlik ve beraberliğin,toplumsal dayanışmanınüst düzeye çıktığı milli bayramlarımızdanbirisidir. KurtuluşSavaşı’nın Türk milletinin zaferiylesonuçlanmasının ardından ortayaçıkan yönetim boşluğunun kaldırılmasıamacıyla yeni bir yönetimbiçiminin belirlenmesi şarttı.Mustafa Kemal ve arkadaşlarıyaptıkları çalışmalar sonucuTürkiye’ye yakışır yönetim şeklinincumhuriyet olduğuna kararverdi. Nihayetinde 29 Ekim 1923tarihinde Cumhuriyet ilan edildi.29 EKİM 1923’TENE OLDU?Osmanlı İmparatorluğu’nda,ikinci Meşrutiyetin ilanından altıyıl sonra Birinci Dünya Savaşıbaşladı. 1914’te başlayan BirinciDünya Savaşı’na dünyanın bellibaşlı devletleri katıldı. Dört yıl sürensavaş sonunda bizimle birlikteolan devletler yenildi. Savaş kurallarınagöre biz de yenilmiş sayıldık.Ülkemiz İngilizler, Yunanlılar, Fransızlar, İtalyanlar tarafından paylaşıldı.Ulusuna inanan, güvenen MustafaKemal Paşa, 19 Mayıs 1919”da Samsun’ageldi. Erzurum’da, Sivas’ta kongreler düzenledi.Mustafa Kemal Paşa “Tek biregemenlik var, o da Milli egemenliktir.Ülkeyi yine ulusun kendi gücü kurtaracaktır.”diyordu.Yurdun dört bir tarafından gelenulus temsilcileri -milletvekilleri- 23 Nisan1920 günü Ankara’da Büyük MilletMeclisi’nde toplandı. Meclis, MustafaKemal Paşa’yı başkan seçti. MustafaKemal Paşa’nın önderliğinde BüyükMillet Meclisi Ulusal Kurtuluş Savaşı’nıbaşlattı. Bir yandan efeler, dadaşlar, seymenlerbulundukları yörede düşmana karşıkoydular. Öte yandan düzenli ordularİnönü’de, Sakarya’da, Dumlupınar’dasavaştılar. Yurdumuz düşmanlardan kurtarıldı.YARIN CUMHURİYETİ İLANEDECEĞİZTahtını, rahatını düşünen padişah,yenilen düşmanla birlikte yurdumuzdankaçtı. İmzalanan Lozan Barış Antlaşmasıile yeni bir devlet doğdu. Bu doğandevletin yönetim biçimi henüz belirlenmemişti.İkinci dönem Büyük MilletMeclisi 11 Ağustos 1923”te ilk toplantısınıyaptı. 13 Ekim 1923”te Ankara Başkentoldu. Atatürk; düşmanın ülkeden atılıpsınırlarımızın belirlenmesinden sonra,çoktan beri tasarladığı cumhuriyetin ilanıüzerinde hazırlıklar yapmaya başladı.28 Ekim 1923 akşamı yakın arkadaşlarınıÇankaya’da yemeğe çağırdı. Onlara,“Yarın Cumhuriyet’i ilan edeceğiz.”dedi.CUMHURİYET YÖNETİMİKURULDU29 Ekim 1923 günü Atatürk, milletvekilleriile görüştükten sonra taslağı hazırlanancumhuriyet önergesi TürkiyeBüyük Millet Meclisi’ne verildi. Meclisönergeyi kabul etti. Böylece ülkemizdecumhuriyet yönetimi kuruldu. Atatürkkurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin ilkCumhurbaşkanı oldu. Cumhuriyet’in ilanıyurtta sevinç ve coşku ile karşılandı.Cumhuriyet; yurttaşların seçme ve seçilmehakkının olduğu bir yönetimdir. Ulustemsilcilerinin kabul ettiği yasalarla ülkeninyönetilmesidir. Cumhuriyet yönetimindesöz ulusundur. Cumhuriyet’i korumak,kollamak, yaşatmak her yurttaşınödevidir.29 Ekim 1923’te Türkiye BüyükMillet Meclisi, Teşkilât-ı EsasiyeKanunu’nda yaptığı değişiklikle, devletinyönetim biçimini cumhuriyet olarakilan etmiştir. Bu ilan, atılan 101 pare topile kutlanmıştır. 1924 yılında ise cumhuriyetinilanı şenliklerle kutlanmıştır. 2Şubat 1925’te düzenlenen bir kanun teklifinde 29 Ekim’in bayram olmasıönerilmiştir.Bu teklif Meclis Anayasa Komisyonutarafından incelenmiş ve18 Nisan’da karara bağlanmıştır. 19Nisan’da ise teklif TBMM tarafındankabul edilmiştir. 628 sayılı bukanun ile 29 Ekim, 1925’ten itibarenülke içinde ve dış temsilciliklerdebayram olarak kutlanmaya başlamıştır.Cumhuriyet’in anlamına baktığımızda,bu sistem halkın egemenliğinikendi elinde tuttuğu ve bunukendi arasından seçtiği milletvekiliile gerçekleştirdiği bir devlet formuolarak karşımıza çıkar. Arapçadandilimize geçen Cumhuriyet kelimesininkelime anlamı “bütün halkıniradesi” anlamına gelmektedir.Kökü Cumhur olan kelimenin karşılığıhalk demektir.Türkiye’de Cumhuriyetin kökenleri23 Nisan 1920 tarihinde atılmayabaşlanmıştır. Egemenliğin kayıtsızşartsız milletin ellerinde olduğuifade edilerek ilk Türkiye BüyükMillet Meclisi’nin 23 Nisan1920 senesinde açılışı yapılmıştır.Bu adım sonrasında ise TBMMtarafından alınan karar ile beraber1 Kasım 1922 senesinde saltanatsistemi kaldırılmıştı.Saltanat sistemi kalksa bilehalifelik sistemi devam etmektedir.Bu süre içinde Vahdettinİngiltere’ye sığınmıştır ve halifeAbdülmecit olmuştur. 29 Ekim1923 senesinde Türkiye Cumhuriyetiilan edilmiştir. Cumhuriyetinbüyük bir coşku ile ilan edilmesisonrasında ise 3 Mart 1924 tarihindehalifelik kaldırılmıştır. Bununlabirlikte de Türkiye Hukukdevleti statüsünü elde etmiştir.Devletin tek bir kişinin yönetimialtında olmaması ve bu yönetimindevamlı olarak aynı aile hakimiyetiile devam etmesine sonlandıran,bu sistemler yerine halkındevletin yönetiminde söz sahibiolduğu ülkelerde Cumhuriyetçilikilkesi uygulanmaktadır. TürkiyeCumhuriyeti’nin kurucusu ulu önderMustafa Kemal Atatürk Cumhuriyetçiliği,hükümdarlık ve saltanatıkaldırmasında rol oynayanbir yönetim biçimi olarak nitelendirmemişve ülkeyi demokrasi ışığıile aydınlatan bir sistem olarakkabullenmiştir.