Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti(KKTC) sınırları içerisindebulunan ve Kıbrıs Türk BarışHarekatı’ndan beri 46 yıldır kapalıolan Maraş’ın sahil kısmıhalkın kullanımına açıldı.KKTC hükümeti, geçen yılalınan kararla 20 Temmuz 1974Türk Barış Harekatı’ndan buyana kapalı olan Maraş’ın açılmasıkonusunda adım atarak uzmanekiple bilimsel envanter çalışmasınıbaşlattı. 1974’teki KıbrısBarış Harekâtı sırasında TürkSilahlı Kuvvetleri tarafından elegeçirilen ve yerleşime kapalı tutulanMaraş’ın kademeli olarakaçılım süreci başlatıldı.Bölgeye girişlerde kimliklergüvenlik görevlilerine teslim ediliyorve numeratör eşliğinde geçişsağlanıyor.İnsansız hava aracı kullanımıyasak olmakla birlikte bölgedefotoğraf çekmek serbest.İlk aşamada halkın ve basınmensuplarının asker ve polis eşliğindegirişine izin verilen bölgedebroşür dağıtılarak kurallara dikkatedilmesi uyarısı yapılıyor. Girişinyasak olduğu bölgelerde polis bekliyor.Dikenli tellerin kaldırıldığı sahilde,bugüne kadar yasağın başladığıbölgeden yaklaşık 2,5 kilometreilerideki Golden Sands otele kadarolan bölge açıldı. Denize girmekiçin ise bu alanın ortasındaki,Türk ordusunun kullandığı Ordueviile Golden Sands Otel arasındakiyaklaşık 1,5 kilometrelik sahil şeridihalka açıldı.KKTC Cumhurbaşkanı ErsinTatar, Ankara ziyareti sırasındaMaraş’ın açılmasıyla ilgili kararıduyururken Maraş’ın açılmasınadair hazırladıkları yol haritası doğrultusundaçalışmaları bir aşamayagetirdiklerini ve ilk somut adımı attıklarınıkaydetti. Dubai’den GeldilerYerleşim ve iskâna 46 yıldırMaraş’ın kapalı tutulan bu bölgesindekamuya ait olan sahil bölümününbir kısmı ve DemokrasiCaddesi halkın kullanımına açıldı.Söz konusu bölgenin açılmasıylabüyük bir yoğunluk yaşandı.Vatandaşlar, tarihi binalar arasındakumsala yürüdü.Dubai’den Kapalı Maraş’ınaçılması için KKTC’ye gelen KıbrısTürkü Gülnaz Necmi, “İnanılmazduygular içerisindeyim. Aileminküçüklüğü bu bölgede geçti, şuanda o tarihi sokaklarda yürüyorum.Yaşasın Türkiye” dedi. NilüferNecmi de “Tarihi yapılar arasındadolaşmanın farklı duygularıbarındırdığını” söyledi. Necmi,“Bölgenin bir an önce tamamen‘hayalet şehir’ özelliğinden kurtulmasını´ istedi.‘Teşekkürler Türkiye’18 yaşına kadar Kapalı Maraş’tayaşayan gözyaşlarını tutamayan 64yaşındaki Sonay Akyay duygularını,“Ne anlatabilirim ki, ağlamakistiyorum. Bu tarihi ana tanıklık ettiğimiçin şükürler olsun. Eski anılarımcanlandı bu caddelerde. DemokrasiCaddesi’nde çok anılarımızoldu, ailemizle buralarda çokgezdik” diye anlattı.Hakan Aslan adlı vatandaş daalınan kararı selamladığını ifadeetti. Aslan, alt yapının ve çevrenindüzenlendiği belirterek, “Yıkık,dökük binalar zamanla onarılacakve burada bir hayat başlayacak”dedi.1974’ten sonra ilk kez KapalıMaraş’ın sahiline inen Işın Kocatepede, “Duygularımı nasıl anlatabilirimki, teşekkürler Türkiye´miz.İyi ki buranın açılması kararınadestek verildi. Burada anılarımız,yaşadıklarımız var” dedi.Türkiye’den “Üst Düzey”DestekKKTC’de Maraş’ın yenidenyerleşime açılmasıyla ilgili çalışmalarTürkiye tarafından da büyükdestek gördü.Cumhurbaşkanı Recep TayyipErdoğan, Başbakanlık dönemindeTatar’ın Ankara ziyareti sırasındayaptığı konuşmada, Maraş’ın yenidenkullanıma açılmasının KKTCvatandaşları açısından önemini çokiyi bildiğini vurgulamıştı.Cumhurbaşkanı Erdoğan, ilkadım olarak Kıbrıs Türk halkınınMaraş’ın sahil şeridinden faydalanmaküzere kapalı bölgeye girebilecekolmasından memnuniyetduyduklarını belirterek, “Kullanımaaçılan bölgede hiçbir özel mülkbulunmaması sebebiyle herhangibir mağduriyete yol açılmayacağıiçin karşı tarafın itirazları şimdidenboşa çıkmıştır. Mülkiyet haklarınasaygı gösterilerek yürütülençalışmaların bir an önce sonuçlandırılarakMaraş’ın bütünüyle kullanımaaçılmasını temenni ediyoruz.Bu konuda KKTC makamlarınaher türlü desteği vermeye hazırız”demişti.“Maraş’ın KKTC ToprağıOlduğu Bir Gerçektir”Cumhurbaşkanı Erdoğan,“Maraş’ın bütünüyle kullanımaaçılmasını temenni ediyoruz.Bu konuda KKTC makamlarınaher türlü desteği vermeye hazırız.Maraş’ın KKTC toprağı olduğubir gerçektir. Maraş’ın sahil şeridinihalkın istifadesine sunma kararınısonuna kadar destekliyoruz.Hiçbir özel mülk bulunmaması sebebiylebir mağduriyete yol açılmayacağıiçin karşı tarafın itirazlarışimdiden boşa çıkmıştır. KKTCbüyüdükçe, zenginleştikçe, güçlengo zincirleri de birer birer kırılmayabaşlayacaktır” ifadelerini kullandı.Cumhurbaşkanı YardımcısıFuat Oktay ise Maraş ile ilgili alınankararın arından sosyal medyahesabından yaptığı paylaşımda,“Uzun zamandır atıl kalarak içimizisızlatan güzel Maraş’ı, hakkaniyeteve hukuka uygun bir şekildeaçıyoruz” ifadesini kullanmıştı.Milli Savunma Bakanlığı(MSB), Kapalı Maraş’ın açılmasıylailgili Twitter hesabından birpaylaşım yaptı. MSB’nin paylaşımında,“Sembolik anlamı büyükolan ve 46 yıllık hasreti bitiren buadım, KKTC’ye ve orada yaşayankardeşlerimize hayırlı olsun” sözlerineyer verildi.Maraş Neden Kapalı veNeden Önemli?Maraş veya Varoşa, Gazimağusaşehrinde bulunan mahalle,Kıbrıs’ın en ünlü bölgesiydi. Yapılananlaşmalar sonrası büyük birkısmı yerleşim ve iskâna kapatıldı.Bir dönemin en gözde tatil yöresive Hollywood yıldızlarınınuğrak yeri olan kapalı Maraş, 20Temmuz Barış Harekâtı ile coğrafisınırları belirlenen KKTC’ninegemenliğinde bulunan ancak birkaçistisna dışında yerleşime açılmayankapalı bir bölge konumunda.Yerleşime kapalı tutulması,ekonomik, sosyal ve kültürel faaliyetlerinbulunmaması dolayısıyla“Hayalet Şehir” olarak da anılanMaraş, yıllardır devam eden Kıbrısmüzakerelerinde Rum tarafınınuzlaşmaz tutumu nedeniyle bütünlüklübir anlaşma sağlanmadığıiçin yerleşime açılmamış ve günümüzekadar kapalı kalmıştır. Türktarafının iyi niyetli adımları sonucuMaraş’ın defalarca yeniden yerleşimeaçılma girişimi oldu ancakher seferinde sonuçsuz kaldı.1974 öncesi Akdeniz’in en ünlütatil merkezlerinden biri olan Maraş,16 Ağustos 1974’te BM GüvenlikKonseyi Kararı ile ikincikez ateşkes sağlanan KıbrısHarekâtı sırasında Türk SilahlıKuvvetleri tarafından ele geçirilmiştir.Türk uçaklarının şehri bombalamasınınardından bölgenin tamamenKıbrıslı Rumlardan oluşannüfusu Güney Kıbrıs’a kaçtı. Türkordusunun eline geçmesinin ardındanMaraş askerî yasak bölge ilanedildi. 1976-77 yıllarında Maraşbölgesinin kuzeyinde kalan bazı sınırlıbölgeler iskâna açılarak öncegüneyden göçmen olan KıbrıslıTürkler, sonrasında da Türkiye’dengelen Türk göçmenler yerleştirildi.Kapalı Maraş bölgesi, 1974-1990yılları arasında doğrudan Türk SilahlıKuvvetleri’nin parçası olanKıbrıs Türk Barış Kuvvetleri Komutanlığıtarafından kontrol edildive 1981’de resmen birinci dereceaskerî yasak bölge ilan edildi. 29Temmuz 1990’da bölgenin kontrolüKKTC Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığınadevredildi.BM Genel Sekreteri ButrosGali’nin 1993 Maraş GirişimiDönemin BM Genel SekreteriButros Gali’nin 1993’te önerdiği“Güven Artırıcı Önlemler Paketi”çerçevesinde, Türk tarafı, Lefkoşa Uluslararası Havaalanı’nın açılmasıkarşılığında, Maraş’ın BM idaresindeiki tarafın ortak kullanımınaaçılmasını kabul etti ancak bu planRumlar tarafından kabul görmedi.2004’te yapılan Annan Planı referandumununRum tarafı “Hayır”demeyip kabul etmiş olsaydı Maraş,Rum tarafının denetimine bırakılacaktı.Kıbrıs Türklerinin AnnanPlanı’na yüzde 64,91 oranıyla“evet” demesine karşılık Rumlarınyüzde 75,83 oranıyla “hayır” demesi,bu “çözüm” fırsatını da ortadankaldırdı. En son 2017’de CransMontana’da yapılan Kıbrıs Konferansı,yine Rum tarafının uzlaşmazyaklaşımı nedeniyle sonuçsuz kaldı.Rum Yunan tarafının Türk halkıile hiçbir şeyi paylaşmak istememesive “sıfır asker sıfır garanti”yani Türk halkını azınlık statüsünedüşürecek, Türk askerininKıbrıs’tan tamamen çekilmesinive Türkiye’nin uluslararası KıbrısAntlaşmaları ile elde ettiği etkinve fiili garantörlük hakkınınkaldırılmasını talep eden aşırı vedeğişmeyen katı tutumu nedeniyleBM parametreleri çerçevesinde“iki toplumlu iki bölgeli federasyon”modeline dayalı bir anlaşmanınimkânsız olduğu bir kez dahagörülmüştür.SÜREÇ 2019’DA BAŞLADIKKTC’de 22 Mayıs 2019 tarihindekurulan Ulusal Birlik Partisi(UBP) – Halkın Partisi (HP)koalisyon hükümeti, Maraş’ınKKTC yönetiminde yeniden yerleşimeaçılmasıyla ilgili çalışmalarbaşlattı. KKTC’de geçen yıl 18Haziran’daki Bakanlar Kurulu toplantısındaMaraş’ın açılması konusundaadım atılarak uzman ekiplebilimsel envanter çalışması yapılmasıyönünde karar alındı.Temmuz 2019’da bölgede yapılanilk envanter çalışmasına BaşbakanYardımcısı ve Dışişleri BakanıKudret Özersay da katıldı.Maraş’ın Açılması Tarihi veStratejik Bir KararKapalı Maraş’ın yeniden açılmasısiyasi ve ekonomik açılardanözel önem arz ediyor. Bunagöre, öncelikle 2004 yılında kapalıMaraş’ın kendilerine bırakılmasınıöngören Annan Planı’nı dahi reddettiktenhemen sonra, Rumlarıntüm adayı temsilen AB’ye üye yapılmışolduğunu ve akabinde adadakiiki ayrı devletin de facto varlığınarağmen Yunan ve Rum lobilerininetkisiyle KKTC’ye uluslararasıtoplum nezdinde siyasi ve ekonomikambargoların uygulandığınıve Kıbrıs Türklerini uluslararasıalanda tecrit etme girişimlerininsürdürüldüğünü dikkate almak gerekir.Zira bu durum zaman içindeRum tarafına içi boş bir özgüvenyüklediği gibi, daha sonra taraflararasında devam eden müzakere süreçlerindehaksız şekilde Rum tarafınınelini güçlendirmiştir. Nitekimbu gerçeklerden ötürü, Rum tarafı1968 yılında başlayan tüm müzakeresüreçlerinde, Yunanistan’ında desteğiyle, maksimalist taleplerindeısrarcı olmuş ve Türk tarafınaantlaşmalarla kazandığı haklarınıtanımaya ve paylaşmaya yanaşmamıştır.Yakın tarihe gelindiğinde,GKRY-Yunanistan ikilisi,Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin veKKTC’nin haklarını yok saymayaçalışarak bölgedeki doğal kaynaklardantek başlarına yararlanmayateşebbüs etmişse de, Türkiye’ninmasadaki ve sahadaki kararlı duruşuylabu teşebbüslerinde başarısızolmuşlardır. Bu minvalde, bölgedejeopolitik dengelerin değiştirilmeyeçalışıldığı böylesi bir atmosferde,kapalı Maraş’ın yenidenaçılması evvela adadaki çözümsüzlüğeve Rum-Yunan tarafınınDoğu Akdeniz’deki tek taraflıkazanç sağlamaya oldubittiler yaratmayayönelik girişimlerine somutbir tepki olarak değerlendirilmelidir.Yine bu minvalde, bundansonraki süreçte, Rum tarafıylabaşlayacak olası müzakerelerde,KKTC’nin masaya siyasi ve ekonomikaçıdan daha güçlü şekildeoturacağı da söylenebilir.Öte yandan Maraş’ın yenidenaçılması KKTC ekonomisi için debüyük bir öneme sahiptir. Zira 45yıl öncesine kadar “Akdeniz’in LasVegas’ı” şeklinde de atıfların yapıldığıbölge, yerleşime kapatılmadanönce bir kısmına yabancı yatırımcılarında ortak olduğu çeşitli özelliklerdeyaklaşık 100 otele, 3 bin küçük ve büyük ölçekli işyerine, 150 eğlence, sanatve spor merkezine ev sahipliği yapmaktaydı.Fakat geçen sürede sadece bu gayrimenkullerinatıl kalması bile hem KKTC hem de bölge ekonomisiüzerinde ciddi manada olumsuz etki meydanagetirmiştir. Haliyle Maraş’ın yeniden açılaraksadece bölgedeki atıl gayrimenkullerin işlevselhale getirilmesi durumunda bile ülke turizmihareketlenecek ve bu da doğal olarak KKTC ekonomisinegözle görülür katkı sağlayacaktır. Bununyanı sıra, Maraş’ın Gazimağusa limanına yakınbir konumda olması da dikkate alınırsa, yaklaşık10 milyar dolarlık gerekli yatırımlar yapıldıktansonra, bölge turizm dışı sektörlere de katkısunabilecek potansiyele sahiptir. Aynı şekildeMaraş’ın yeniden açılması KKTC’ye gelen turistsayısını arttıracağı için, hükümetin bu kritik hamlesi,ülke ekonomisini uzun vadede kalkındırarakKKTC’nin daha güçlü bir şekilde kendi ayaklarıüzerinde durmasına ve kendi kendine yetebilen biraşamaya geçmesine de imkân sağlayacaktır. Ezcümle,tüm bu faktörler birlikte değerlendirildiğinde,Maraş’ın yeniden açılması bölgeyi “hayaletşehir” olmaktan çıkarıp “hayal şehre” dönüştürebilecekstratejik bir gelişmedir.AB ve BM EndişeliAvrupa Birliği (AB) ve Birleşmiş Milletler,Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin kapalıMaraş’ın sahil şeridini halka açma kararını endişeylekarşıladıklarını açıkladı.AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası YüksekTemsilcisi Josep Borrell yaptığı yazılı açıklamadaMaraş’ın açılma adımının gerilimi artıracağını veKıbrıs sorununun çözümüne yönelik müzakerelerinbaşlaması çabalarını daha da karmaşık hale getirebileceğinisöyledi. Borrell, “Şu anda acil olandaha büyük bölünmüşlükler yaratmak değil güveninyeniden tesis edilmesidir. AB, bu yöndeki çabalarıdesteklemeye devam edecektir” dedi. Borrell,AB’nin Birleşmiş Milletler ile yakın temashalinde olduğunu ve sahadaki durumu yakındantakip ettiğini vurgulayarak, BM Güvenlik Konseyikararlarına saygı duyulmasının esas olduğunuifade etti. BM Genel Sekreter Sözcüsü StephaneDujarric de yaptığı yazılı açıklamada, BM’nin ilgili Güvenlik Konseyi kararları doğrultusundakapalı Maraş konusundaki pozisyonunundeğişmediğini söyledi.BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’insöz konusu karardan endişe duyduğunu belirtenDujarric, “Ada’da gerginliği artıracak,diyalog ve müzakerelerin başarılıolmasına gölge düşürecek tek taraflı eylemlerdenkaçınılması” çağrısında bulundu.Yunanistan’dan yapılan açıklamalardada Maraş’ın açılmasının Ada’da diplomatikçözümü tehlikeye attığı vurgulandı.Maraş’ın halka açılmasına tepki gösterenlerarasında Rusya da yer aldı. Rusya DışişleriBakanlığı’ndan yapılan açıklamada, KuzeyKıbrıs’ın bu kararının “kabul edilemez” olduğuifade edildi ve Kremlin’in gelişmelerdenciddi endişe duyduğu belirtildi.KKTC’den BM’nin TaraflıAçıklamasına TepkiBirleşmiş Milletler’in (BM) Maraş’ın açılmasınailişkin açıklamasına Kuzey Kıbrıs TürkCumhuriyeti Başbakanı olduğu günlerde ErsinTatar tepki göstererek, “Birleşmiş Milletler’denbeklenen, adadaki gelişmeleri mevcut gerçeklertemelinde, tarafsız ve hakkaniyetli şekilde ele almasıve böylelikle Kıbrıs meselesinin çözümünekatkı sağlamasıdır” dedi.Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Başbakanıolarak yaptığı açıklamada Ersin Tatar, BirleşmişMilletler Güvenlik Konseyi Başkanlığı’nınMaraş’ın açılması ile ilgili açıklamasına tepkigöstererek “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ninbir parçası olan Kapalı Maraş bölgesinde hükümetimizinaldığı son karar Birleşmiş MilletlerGüvenlik Konseyinin 9 Ekim 2020 tarihli oturumundaele alınmış ve bu çerçevede Konsey tarafındanbir başkanlık açıklaması yayınlanmıştır.Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Başbakanıolarak, Konsey kararı olmayan ancak konseybaşkanının bu açıklamasını, Doğu Akdeniz’dekiyeni konjonktür ve adadaki gerçekleri dikkatealmadan, Kıbrıs Rum tarafının etkisi altındaalınmış bir açıklama olarak nitelendiriyorum.Her şeyden önce bu açılımın, siyasi ve ekonomikboyutu yanında, insani boyutunun en önceliklikonu olduğunu belirtmek isterim” ifadelerinikullandı.Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan KapalıMaraş’a Tarihi ZiyaretCumhurbaşkanı Erdoğan’dan KapalıMaraş’a tarihi bir ziyaret yaptı. CumhurbaşkanıErdoğan ve beraberindeki heyet, 46 yıl sonraaçılan Kapalı Maraş bölgesini ziyaret etti. Erdoğanburada yaptığı açıklamada, “Buranın gerçeksahipleri bellidir. Gerçek sahiplerine kavuşacağı günü beklemektedir”dedi.KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar’a bu konudaki gayretive cesareti sebebiyle teşekkür eden Erdoğan, “Kendisini bu vesileyletebrik ediyorum ve atılacak adımlarda da her zaman yanındaolduğumuzu, Türkiye olarak, Anavatan olarak onlarla beraberhareket edeceğimizi de söylemek istiyorum” diye konuştu.Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Maraş bölgesini ziyaretinde, eşiEmine Erdoğan, KKTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ve eşi SibelTatar, Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, DışişleriBakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Enerji ve Tabii Kaynaklar BakanıFatih Dönmez, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Sağlık BakanıFahrettin Koca, Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli,Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, MHP GenelBaşkanı Devlet Bahçeli, TBMM Başkanvekili Celal Adan,Cumhurbaşkanlığı Yüksek İstişare Kurulu üyeleri İsmail Kahraman,Mehmet Ali Şahin, Bülent Arınç, Köksal Toptan, CemilÇiçek, AK Parti İzmir Milletvekili Binali Yıldırım ve Diyanetİşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş, Cumhurbaşkanlığı İletişimBaşkanı Fahrettin Altun ve Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahimKalın da eşlik etti.Erdoğan ve beraberindekilere, Maraş’ta sahil kısmında hazırlananalanda ikramda bulunuldu.Kapalı Maraş’ın girişinde toplanan KKTC vatandaşları,Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sevgi gösterisindebulundu. Erdoğan, vatandaşları selamlayarak Maraş’agirdi.Bölgede bulunan binalara KKTC ve Türk bayraklarıasıldı.