Rahip Andrew Brunson kimdir? Papaz Brunsonneden tutuklu? Kim bu Amerika’nın ısrarla istediğipapaz? Ankara-Washingon hattında yüksek gerilimesebep olan Papaz Andrew Craig Brunson serbestbırakılacak mı? gibi soruların yanıtları kamuoyundamerak konusu oldu. ABD ile Türkiye arasındabir süredir ‘papaz’ gerilimi yaşanıyor. ABD BaşkanıTrump, bizzat FETÖ üyeliğinden tutuklu PastörAndrew Brunson’ı istedi. Cumhurbaşkanı Erdoğanyaptığı açıklamada “Bizden papaz istiyorlar, sizdede bir papaz var verin yargılayalım diyorum.” diyerekFETÖ elebaşı Fetullah Gülen’in iadesine işaretetti. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert,‘Bu tür bir şeyin söz konusu olabileceğini zannetmiyorum’diyerek takas ihtimalini reddetti. İzmir’de,ev hapsinde bulunan ABD’li rahip Andrew CraigBrunson’ın sokağındaki güvenlik önlemleri devamederken, evinin önünde Özel Harekat polisleri bekliyor.Motorize polis ekipleri ise sokakta devriye geziyor.FETÖ/PDY ile terör örgütü PKK adına suç işlediğive casusluk yaptığı iddiasıyla tutuklanan, sağlıksorunları gerekçe gösterilerek, cezası ev hapsineçevrilen ABD’li rahip Andrew Craig Brunson’ınevinin bulunduğu Alsancak semtindeki Işılay SaygınSokak’ta güvenlik önlemleri sürüyor.Motorize polis ekipleri, sokakta devriye gezerken,Özel Harekat polisleri de evin önünde bekliyor.Polisler, şüphelendikleri kişilerin üzerinde vearaçlarda arama yapıyor. ABD’li rahip Andrew CraigBrunson, ‘FETÖ/PDY ile terör örgütü PKK adınasuç işlemek’ ve ‘devletin güvenliği bakımından niteliğiitibarıyla gizli kalması gereken bilgileri siyasalve askeri casusluk amacıyla temin etmek’ suçlarından35 yıla kadar hapis cezası istemiyle tutukluyargılanırken, sağlık sorunları dikkate alınarak,cezaevinden tahliye edilmiş ve ev hapsine alınmıştı.Ankara’nın ABD Başkanı Donald Trump’ınCumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’dan bizzat iadesiniistediği FETÖ üyeliğinden tutuklu Pastör AndrewBrunson’ı bir takas konusu olarak gördüğü uzunzamandır Washington’da dillendirilen bir iddiaydı.Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘Bizden papaz istiyorlar,sizde de bir papaz var. Verin yargılayalım’ şeklindekisözlerle ‘Fetullah Gülen’e karşılık Brunson’imasında bulunmasına ABD’den yanıt gecikmedi.ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Heather Nauert,‘Bu tür bir şeyin söz konusu olabileceğini zannetmiyorum’diyerek takas ihtimalini reddetti. Nauert,Ankara’nın Gülen’in iadesi için gönderdiği dosyaların hala incelenmekte olduğunu vebu konuda henüz bir gelişme olmadığınıda kaydetti.50 yaşındaki Andrew Brunson, 23yıldır Türkiye’de yaşayan bir Amerikanvatandaşıdır. İzmir kentinde küçük birprotestan öncesi Presbiteryen cemaatiolan İzmir Diriliş Kilisesi’nin papazıdır.Toygun Atilla’nın haberine göre ABDile Türkiye arasında diplomatik gerginliğede neden olan tutuklanma sonrasıABD Başkanı Trump, bizzat papazBrunson’un iade edilmesini de istemişti.Papaz Brunson faaliyetleri ve FETÖirtibatları konusunda tanıklar ve gizlitanıklar İzmir’de ifade vermişti. Yenideliller ışığında, cezaevindeki papazBrunson, büyük güvenlik önlemleri altındaİzmir Cumhuriyet Başsavcılığı’nagetirilmişti. Güvenlik gerekçesi ile gizlilikiçinde yürütülen süreçte, papazBrunson’un yanında avukatı Tuğba Aydınbulunmuştu. Savcılık sorgusununardından İzmir 2. Sulh Ceza Hakimliğineçıkartılan papaz Brunson’a “devletingizli kalması gereken bilgilerini siyasiveya askeri casusluk amacıyla teminetme, Türkiye Büyük Millet Meclisiniortadan kaldırmaya teşebbüs etmek,Anayasal düzeni değiştirmeye teşebbüs“ suçlamaları yönetilmişti.Suçlamaları kabul etmeyen papazBrunson ise ifadesinde , “Ben İsa mesihisavunan biriyim. Kilise kuran vebunu devletin bilgisinde yapan bir dinadamıyım. Hiç bir İslami hareketi asladesteklemem. Hayatımda da tanıdığımhiç bir FETÖ’cü yoktur “ diye konuşmuştu.Rahip Andrew Craig Brunson,11 Nisan 2011’de Alsancak’takiProtestan Diriliş Kilisesi avlusunda cemaatlesohbet ettiği sırada, MehmetAli Eren’in silahlı saldırısına uğramışve hafif yaralanmıştı. Andrew’u ziyaretetmeyi isteyen bir avukatın erişimireddedildi. Avukat bir beyanname ilegeri döndüğünde, yetkililer kendisinebir avukat istemediğini bildiren bir bildiriimzaladığını; İmzaladığı belge hukukitemsil hakkından feragat etti. Başlangıçta,Türkiye bir ABD konsolosluğutemsilcisinin onunla buluşmasınaizin vermeyi reddetti ve Viyana Konsoloslukİlişkileri Sözleşmesi’ni ihlal etti.Bu dönemde, Pastor kilisesinin üyeleriona yiyecek, su ve giysi getirmeyeçalıştılar, ancak 13 Ekim’e kadar erişimengellendi. Pastor Brunson’ın diğermahkumlarla iletişimine izin verilmedive Harmandalı Gözaltı Merkezindebir araya geldi.9 Aralık 2016 tarihli bir duruşmadayayımlanan bir mahkeme heyeti, Pastor Brunson’un “silahlı terör örgütüüyeliği” ile suçlandığını belirtti. Yargıcın,Pastor Brunson’un, Türk hükümetininplanlamayı suçladığı Gülenhareketiyle bağlantılı olduğu iddialarındanbahsettiği bildirildi. PastorBrunson, başlangıçta sadece sekizmahkumu tutmak için inşa edilmiş21 mahkum ile bir hücrede tutuldu.Ağustos 2017’de FETÖ hareketineüye olmakla suçlanan ikiadam ile birlikte bir hücrede bulunduğuKırıklar Cezaevi’ne nakledildi.Cumhurbaşkanı Erdoğan geçtiğimizgünlerde Polis Akademisi Mezuniyettöreninde yaptığı konuşmadaşunları söyledi: ‘Pensilvanya’dabu nasipsiz adamın peşinden gidenprofesörler var. Amerika onlara400 dönüm arazi tahsis etmiş.Amerika’nın bir sesi çıkıyor mu? Çıkmıyor.Defaatle görüşmemize rağmen,85 koli dosyayı bunlara göndermemizerağmen ses çıkıyor mu?Çıkmıyor. Bizden papaz istiyorlar,sizde de bir papaz var verin yargılayalımdiyorum. Hemen, ‘karıştırmaorayı’ diyorlar’.Yaşanan bu gelişmeler ışığındaBrunson krizini çözmek içinWashington’a giden Türk heyeti masadaABD’lilerin şantajıyla karşılaştı.ABD yönetimi hem Brunson’un kısasürede tahliyesini hem de ABD vatandaşlığınageçmiş FETÖ ’cülerinbırakılmasını istedi. 15 Temmuz’aaçık destek anlamına gelen bu tavırnedeniyle masada müzakere olmayıncaTürk heyeti ziyareti kısa kesti.Türkiye ile ilişkileri geren ABD’ningerçek niyeti anlaşıldı. Sorunlarındiplomatik yoldan çözümü içinWashington’a giden Türk heyeti,görüşmelerden sonuç alamadı. TemaslardaABD, papaz Brunson yerineTürkiye’nin FETÖ ile mücadelesinimasaya yatırdı. Hızını alamayanABD, FETÖ irtibatlı tüm vatandaşlarınıntahliyesini istedi. Türkiye, ABDile yükselen tansiyonu diplomatikyolla çözme girişimlerine beklediğikarşılığı bulamadı. Gerçek niyetiniortaya koyan Washington, yeni isteklerle,ABD-FETÖ ilişkisinin ortayaçıkmasını engelleme ve şantaj yolunuseçti.Dışişleri Bakan Yardımcısı SedatÖnal başkanlığında Washington’agiden Dışişleri, Hazine ve MaliyeBakanlığı ile Adalet Bakanlığı temsilcilerindenoluşan heyet, DışişleriBakanlığı’nda yaklaşık 50 dakika,Hazine Bakanlığı’nda ise 1,5 saatsüren görüşmelerde bulundu. Diplomatikyollardan çözüm yerine krizidaha da tırmandırma yolunu seçenABD’nin tutumu nedeniyle görüşmelerdensonuç alamayan Türkheyeti kısa süre sonra Ankara’yadöndü. Görüşmelere ilişkin tek resmiaçıklama kanalı ABD Dışişleri Bakanlığıoldu. Bakanlık Sözcüsü HeatherNauert, bakan yardımcılarınıngörüşmelerine ilişkin, “Papaz AndrewCraig Brunson da dahil ikili ilişkileriilgilendiren birçok konuyu elealdılar” ifadesini kullandı. Görüşmeleredair yapılan yazılı açıklamada,“Türk yetkililerle ilave görüşmeleryaptık. Görüşmeler devam ediyorAçık bir şekilde Rahip AndrewBrunson’ın eve dönmesi gerektiğinisöyledik” denildi. Wall Street JournalGazetesi ise, görüşmelere ilişkin,Türkiye ile ABD arasında anlaşmanınsağlanamadığını, Türk yetkililerinBrunson’un serbest bırakılacağınadair bir garanti vermediğini,Trump yönetiminin yeni yaptırımlarıhayata geçirme noktasına geldiğiniöne sürdü.Görüşmeler sonucunda, papazBrunson’u bahane eden ABD’ninasıl derdinin Fetullahçı Terör Örgütü(FETÖ) olduğu ortaya çıktı. TemaslardaABD, Brunson’un durumunukonuşurken Türkiye’ninFETÖ ile mücadelesini masaya yatırdı.Brunson’un derhal serbest bırakılmasınıisteyen ABD, Türk heyetinönüne sadece Brunson değil,15 Temmuz FETÖ darbe girişimikapsamında tutuklanan diğerABD vatandaşları ve Türk vatandaşıolup ABD’nin Türkiye’deki misyonlarındaçalışan FETÖ’cü teröristlerintahliyesi talebini de koydu. PapazBrunson’un yanı sıra Türkiye’de darbegirişimi sonrası tutuklanan NASAçalışanı Serkan Gölge ile FETÖ tutuklularıABD’nin Türkiye’deki temsilciliklerindeçalışan Hamza Uluçayve Metin Topuz da müzakereleregeçilmesi için tahliyeleri konusundayazılı talep istenen isimler arasındayer aldı.Türkiye ile ABD arasında diplomatikkanallarda yaşanan bu gelişmeler,Washington yönetimininson yaşanan gerilimdeki asıl amacınıda alenen ortaya koydu. ABD’nin,Brunson diye bir derdi yok. RahipBrunson üzerinden, ABD-FETÖ ilişkilerininortaya çıkarılmasını engellemeyeçalışıyor. ABD, iki ülke arasındakisorunlara ortak bir çözümbulmak yerine Amerika-FETÖ ilişkilerinigözler önüne seren Brunsonve diğer FETÖ tutuklularını masaya taşımak suretiyle krizi dahada derinleştirmekten yana bir tavıralmış durumda. Kurulan mekanizmalarüzerinden FETÖ elebaşlarınıniadesi için önüne konulanbelgeleri işleme koymak istemeyenABD, bu yolla Türkiye’ninFETÖ’cülerin iadesi yönündekiısrarını gölgelemeyi de amaçlıyor.Türkiye’nin Halkbank yöneticisiHakan Atilla konusundakitalepleri karşısında da Amerika,bu kozunu İran’a yönelik yaptırımbaskısını arttıracak bir unsurolarak vermeye yanaşmıyor. ABD,kriz diplomasisiyle açık bir şekildeTürkiye’yi Suriye, Rusya ve İran ileilgili konularda sıkıştırmayı amaçlıyor.Türkiye’nin Rusya’dan S-400füzesi satın almasına karşı F-35 yaptırımına hazırlanan Amerika,Suriye’de Türkiye’nin Rusya veİran ile ortaklığı ve PKK/PYD konusundakiısrarından da rahatsızlıkduyuyor. Amerika, İran yaptırımlarınauymama konusunda sinyallerveren Türkiye’yi dize getirmeyihedefliyor.Trump’ın Twitter mesajı üzerineTürkiye Ticaret Bakanlığı biraçıklama yaprak, kararın DünyaTicaret Örgütü’nün (DTÖ) kurallarınaaykırı olduğuna dikkat çekmişve Türkiye’nin çıkarlarının uluslararasıplatformda savunulacağını kaydetmişti. Dışişleri Bakanlığıda gümrük vergisi kararını “devletciddiyetiyle bağdaşmıyor” ifadesikullanılmış ve gerekli karşılığınverileceği söylenmişti. ABD TicaretBakanlığı verilerine göre Türkiye2016 yılında ABD’ye 1 milyontondan fazla çelik ihraç etti. ABD,Türkiye’nin sattığı çeliğin yüzde13’ünü alarak bu alanda en büyükticaret ortağı konumunda bulunuyor.Türkiye’de Aralık 2016’danberi tutuklu bulunan ABD’li papazAndrew Brunson’ın durumu ile ilgili olarak yaşananlar ikili ilişkilerinkötüleşmesinde kritik bir roloynarken, tarafların karşılıklı açıklamaları,Türk lirasının başta Amerikandoları olmak üzere dövizekarşı son haftalarda rekor düzeydedeğer kaybını da beraberindegetirdi. Trump ve Yardımcısı MikePence, Brunson’ın serbest bırakılmamasıdurumunda Türkiye’yekarşı bir takım yaptırımlar uygulanacağınıaçıklamış ve Temmuz’unson haftasında İçişleri Bakanı SüleymanSoylu ve Adalet Bakanı AbdülhamitGül’ün ABD’deki mal varlıklarınıdondurup, bu iki bakanlaABD’li kişi ve kurumların iş yapmasınaengel koymuştu. Türkiye’nin,başta Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafındaneleştirdiği bu yaptırım sonrası Türkiye’den Dışişleri BakanYardımcısı Sedat Önal önderliğindebir heyet Brunson’ın durumunugörüşmek üzere bu haftaortasında Washington’a gitmiş,ancak görüşmelerden bir mutabakatüzerine TL’deki değer kaybı artarakdevam etmişti. 10 Ağustoscuma günü getirilen gümrük vergisikararı sonucu ise TL’nin dolarkarşısındaki bir günlük değer kaybıyüzde 16’yı aştı ve piyasaya adeta“Kara Cuma” yaşandı