Dünyayı sağlık, ekonomik, sosyal,kültürel, yaşam standardı başta olmaküzere her alanda sarsan, depremleryaratan pandemi (dünya düzeyindekisalgın) Koronavirüs Hastalığı (COronaVİrus Disease-COVİD), 2019 Aralıkayında ilk önce Çin’de görüldü. Çokgüçlü olarak tanımlanan virüs olağanüstübir hızla yaygın şekilde kısa süredebütün dünyaya yayıldı. Covid-19 Hastalığınınmerkezi ilk ortaya çıktığı Çinoldu. Kısa bir süre sonra Avrupa merkezoldu. Şu anda ABD hastalığın merkezikonumumda bulunuyor. Hastalığın yayılmahızı ve aşısının henüz olmamasıdünyadaki endişeleri hatta korkuları artırırkengıda ve beslenme sorunları yaşayanfakir ülkeler kıtası Afrika’da hastalığınyayılma riski, Afrika’nın hastalığınyeni merkezi olma beklentisi yaşananendişelere ve tehdide yeni bir boyutekledi. Hastalığın Aralık ayında ortayaçıktığı zamandan Nisan ayına kadar geçendört ay gibi kısa sürede hastalığa yakalananlarınulaştığı milyonla ifade edilensayılar ve ölümlerin yüz binlerle ifade edilmesidünyanın yaşadığı kâbusu ve büyükfelaketi ortaya koymaktadır.Koronavirüs Hastalığı ve BelirtileriDünyanın yaşadığı böylesi bir felaketeneden olan hastalık başlangıçta yaygınşekilde “Yeni Coronavirüsü” olarak ifadeedilirken Dünya Sağlık Örgütü’nün verdiğiuluslararası ismiyle Covid-19 Virüsü,özellikle temasla yayılan sinsi ve çokhızlı tehlikeli bir hastalıktır. Coronavirüsler,hem hayvanlarda hem de insanlardabulunan geniş bir virüs ailesi olarak bilinmektedir.Koronaviruslerin (CoV) bazılarıinsanları enfekte eder ve soğuk algınlığından,“Orta Doğu Solunum Sendromu(MERS-CoV)” ve “Şiddetli Akut SolunumSendromu (SARS-CoV)” gibi daha ciddihastalıklara kadar çeşitli hastalıklara nedenolan büyük bir virüs ailesidir.COVID-19 Virüsü’nün en yaygınsemptomları ateş, yorgunluk ve kuru öksürüktür.Bazı hastalarda ağrı ve sızı, burun tıkanıklığı, burun akıntısı, boğazağrısı veya ishal olabilir. Bu semptomlargenellikle hafiftir ve yavaş yavaşbaşlar. Bazı insanlar enfekte olur,ancak herhangi bir semptom görülmezve kendilerini kötü hissetmezler.Çoğu insan (yaklaşık yüzde 80)özel tedaviye ihtiyaç duymadan iyileşir.COVID-19 virüsünü alan her 6 kişidenyaklaşık biri ağır hastalanmaktave nefes almakta güçlük çekmektedir.Yaşlı insanlar ve yüksek tansiyon, kalpsorunları veya diyabet gibi altta yatantıbbi sorunları olanların ciddi hastalıkgeliştirme olasılığı daha yüksektir.Hastalığa yakalanan insanların yaklaşıkyüzde 2’si ölmüştür. Ateş, öksürükve nefes almada zorluk çeken insanlarmutlaka tıbbi yardım almalıdır.ABD’li uzmanlara göre belirtilensemptomlar yanında Kronavirüsünerken tanısında yardımcı olanerken belirtisi de tespit edilmiştir.ABD’li doktorlar “Koronavirüs Parmakları”adını verdikleri yeni birkoronavirüs semptomu daha keşfetti.Bilim insanlarına göre maviveya mor renge dönüşen ayak parmağılezyonu, hastalığın erken belirtisiolarak ortaya çıkıyor. ABD’lidoktorlar, yaptıkları çalışmalar sonucundamavi veya mor renge dönüşenayak parmağı lezyonunun koronavirüsünerken bir belirtisi olarakortaya çıktığını ifade ettiler. Biliminsanları ayrıca, ayakta oluşanbu lekelere dokunulduğunda yanmave acı hissinin oluştuğunu da belirttiler.USA Today’ın aktardığı haberegöre, uzmanlar bu semptomu, maviveya mor renge dönüşen “ayak parmağılezyonu” olarak tanımladı. Biliminsanlarına göre, enfeksiyonun bu şekildetezahürü, hem akut solunum sıkıntısısendromu olan ağır hastalardahem de çocuklar da dâhil olmak üzerehastalığı asemptomatik seyredengençlerde de görülüyor. Aynı zamandabu durum, testin negatif çıkabileceğihastalığın en erken evresinde bir belirtiolarak ortaya çıkıyor.Pennsilvanya Üniversitesi’nden enfeksiyonhastalıkları uzmanı Ebbing Lautenbach,ayak parmaklarında belirenlekelere dokunulduğunda yanma ve acıhissi duyulduğunu belirtti. Lautenbach,parmakların morarmasının enfeksiyonalokal inflamatuar bir tepki veya kandamarlarının tıkanmasının bir tezahürüolabileceğini düşünüyor.Massachusetts Hastanesi Acil ServisŞefi Susan Wilcox ise, şiddetli gripveya viral pnömonisi olan hastalardabenzer semptomların görüldüğünü kaydetti.Covit-19 Virüsü Hastalığı veGelişimiKoronavirüs salgını, “büyük umutlarla”girilen 2020 yılının başından itibareninsanlığın sanki geleceğini tehditederek hızla dünya ölçeğinde yayılmaya başladı. Ülkemize göreli olarak geç geldiama bu gecikme ancak üç ay kadar olduve 11 Mart günü ilk vaka ülkemizde de görüldü.Önce dünyadaki ülkelere göre göreliolarak yavaş seyretti. Ancak yerinde alınanönlemler ve doğru yapılan ciddi uyarılaragereğince insanlarımızın başlangıçta aldırmaması“bana bir şey olmaz” “ben hastadeğilim dışarı çıkabilirim” “evde sıkılıyoruz”gibi anlayışla hareket edilmesi, bencildavranışlar gibi nedenlerle kurallara, kısıtlamalara,yasaklara uyulmaması sonucubaşlangıçtaki göreli az yayılma, özelliklesağlık bakanlığının aldığı önlemler sonucundatest sayılarının artmasıyla vaka sayılarıve ölümlerdeki artış, tedirginliği deartırdı. Ülkemizde hastalığın ilk görüldüğü11 Mart tarihini izleyen günlerde resmiverilere göre 10 vaka bulunmakta idi. Ancakaradan geçen bir aylık sürede bu sayıoldukça arttı. Türkiye’de toplam vaka sayısıSağlık Bakanı Fahrettin Koca tarafındanBilim Kurulu toplantısından sonra 11Nisan Cumartesi günü yaptığı açıklamadavaka sayısı 52 bin 167, toplam vefat sayısıda bin 101’e ve günlük test sayısı 33 bin170’e ulaştı. Bir aylık süredeki böylesi birartış, toplumda salgının ciddiyetinin dahaiyi anlaşılmasına katkı sağladı. Covid-19virüsü vakasının ilk görülmesinden sonradevlet ve hükümet düzeyinde gerekli önlemlergeciktirilmeden alındı, Sağlık BakanıFahrettin Koca’nın olağanüstü gayretive süreci Bilim Kurulu’nda alınankararlarla çok iyi yönetmesi sonucunda,Çin’de, Avrupa Birliği ülkelerinde,İngiltere ve ABD örneklerindegörüldüğü hızlı yayılma sürecinebenzeri bir yayılma hızı ülkemizdegörülmedi. Bu olumlu gelişme, CumhurbaşkanıErdoğan’ın konuya etkinve zamanında müdahale edilmesinisağlaması, doğru bir kararla BilimKurulu’nun zaman kaybedilmedenkurulması ve çalışmalarına başlaması,yaptığı önerilerin hemen uygulamayakonulması ülkemizdeki durumunsöz konusu ülkelerden çok dahaiyi durumda olmasını ve başarıyla sürecingötürülmesini sağladı.Cumhurbaşkanı Erdoğan’ınAçıkladığı Kararların DetaylarıCovid-19 virüsü salgınının dünyadayayılmaya başladığı tarihten itibarenalınan çeşitli kararlar ve uygulamalaryanında ülkemizde görülenilk vakadan itibaren devletimizin vesağlık bakanlığının aldığı çeşitli önlemlerlesağlanan gelişmelerde önemliolan ve dikkat çeken kararlardan biri Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın BilimKurulu’nun tavsiyeleri doğrultusundaaçıkladığı yeni kısıtlama kararlarınagöre 30 büyükşehir ile Zonguldak’aözel araçlarla giriş çıkışların durdurulmasıoldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ınaçıkladığı kısıtlama kararının nasıl uygulanacağınayönelik detaylar İçişleriBakanı Süleyman Soylu’nun 81 İl Valiliğinegönderdiği genelgede detaylarıylaaçıklandı. Yapılan açıklamayagöre temel ihtiyaçlar ile tıbbi malzemetaşınmasına, transit geçişlere izin verildi,işi ve ikameti farklı olanlar belgegösterme zorunluluğu getirildi.Cumhurbaşkanı Recep TayyipErdoğan’ın koronavirüs salgınına karşıaçıkladığı kısıtlamalara ilişkin İçişleriBakanlığı’nın 81 il valiliğine gönderdiğiGenelge’de Büyükşehir statüsündeki30 il ile Zonguldak ili içinkara, hava ve deniz yolu ile (toplu ulaşımaracı, özel araç, yaya vb.) yapılacaktüm giriş ve çıkışlar 3 Nisan 2020Cuma günü saat 24.00’den itibaren 15günlük bir süre ile durduruldu. Bu illerdegiriş ve çıkışlara ancak aşağıdakihallerde izin verileceği belirtildi:Gıda, temizlik vb. temel ihtiyaç malzemeleriile ilaç ve tıbbi malzemelerbaşta olmak üzere tüm ticari faaliyetlerinsürekliliği için gerekli olan ürün ve/veya malzemelerin lojistiği, üretimi venaklinde yurt içi ve dışı taşımacılık kapsamındagörevli olanlar ve araçları; malıncinsi, teslimat yeri, alıcı adresi, teslimattarihini gösteren taşıma irsaliyesi,teslimat makbuz veya fatura vb. belgelerile giriş-çıkış yapabilecek. Belirtilenamaçlarla kısıtlanan illere giriş yapanlar,giriş amacını gösteren belgeler ile 72saat sonrasına kadar teslim ilinden ayrılarakilk çıkış iline dönebilecek. Bu şekildegiriş-çıkışı sınırlandırılan illere girenticari araç sürücüleri seyahatleri süresince,değişim sürelerine uyarak masketakmak, temas gerektirdiği durumlardasosyal mesafeye uymak zorunda olacaklar.Yurt içinde ticari yük/yolcu taşımacılığıyapanlar ile uluslararası yük taşımacılığıyapanların giriş-çıkış yasağıgetirilen illerden transit şekilde geçişlerinemüsaade edilecek. Bu şekilde transitgeçişlerine izin verilen ticari yük taşıyıcıları,belirtilen illerde zorunlu dinlenmemolaları/süreleri hariç hiçbir şekildeduraklama ya da konaklama yapamayacaklar.Enerji Sektörü, Sağlık veGüvenlik GörevlileriDoğalgaz, elektrik, petrol sektöründeenerji arz güvenliğinin ihtiyaç duyduğumalzemenin nakli ve üretiminin gerçekleşmesindegörevli olanlar ve araçları;enerji sektöründe görevli olduklarınadair ilgili şirket tarafından düzenlenecekolan görev belgesi ve/veya sevk irsaliyesiile giriş/çıkış yapabilecekler.Çalışma hayatı içerisinde yer alanyönetici, çalışan ya da işyeri sahiplerininikamet ve işyerlerinin farklı illerde bulunmasıdurumunda iller arasındaki giriş/çıkışları yerleşim yeri/ikamet belgesi,SGK kayıt belgesi gibi belgeleri ibrazetmek suretiyle bu durumlarını ispatlamalarışartı ile yapılabilecek.Başta sağlık ve güvenlik olmak üzerekamu görevi ve hizmetinin sürekliliğininsağlanmasında görevli olanlar; görevli olduklarına dair belge veya kimlikle giriş/çıkış yapabilecekler.Yukarıda sayılanlar dışında yer almakla birlikte, Valilerbaşkanlığında ticaret ve/veya sanayi, esnaf ve ziraat odalarıvb. meslek kuruluşları temsilcilerinin de katılımıyla toplanan“İl Pandemi Kurulları”nın önerileri doğrultusunda illerinözel durumları göz önünde tutularak İl Umumi HıfzıssıhhaKurullarınca alınacak karar ile kapsama alınacak diğerfaaliyetlere özgülenmiş olanlar, Valilik/Kaymakamlık tarafındandüzenlenecek “Seyahat İzin Belgesi” ile giriş/çıkışyapabilecektir.20 Yaş Altı ve Maske İle İlgili Kararlar:1. Tüm il ve ilçelerde 1Ocak 2000 tarihinden sonra doğmuşolanların sokağa çıkmaları 3 Nisan 2020 tarihinde saat24.00’den itibaren geçici olarak yasaklanacaktır.2. Tüm illerde 3 Nisan 2020 Cuma günü saat 24.00’denitibaren şehir içi hareketliliğin en aza indirilmesi için alınmasıgereken ilave tedbirlerin, İl Pandemi Kurulu’nda görüşülmesi,İl Pandemi Kurulunca tavsiye edilen hususların İl/İlçe Umumi Hıfzıssıhha Kurullarında karara bağlanarak uygulanmayaderhal başlaması sağlanacaktır.3. İl ve ilçelerde pazar yeri, market ve toplu olarak çalışılanişyerlerine vatandaşlarımız ve çalışanlar maske ile girecekler.Maske takma zorunluluğu pazarlarda satıcılar içinde geçerli olacaktır.4. İl ve ilçelerde, meydanlarda sokak ve caddelerde; vatandaşlarınsosyal mesafeyi gözetmeden toplu olarak yürümelerineveya bulunmalarına izin verilmeyecek, yan yanayürüyen vatandaşlarımızın ise yine sosyal mesafeyi gözeterekyürümelerine dikkat çekilecektir.Ülkemizde zamanında alınan önlemlerin etkinlikleuygulanması ve gelişmeleri yakından izleyen BilimKurulu’nun önerdiği önlemlerin Devlet yetkililerince tavizsizuygulanması nedeniyle Covid-19 virüsüyle mücadeledesağlanan olumlu gelişmelererağmen özellikle İran’da ve diğeryakın çevremizdeki komşu ülkelerdehastalığa yakalanan hastave ölümlerdeki sayının oldukçayüksek olması, ülkemizde ileriyedönük ayrı bir tedirginlik yaratmıştır.Ancak tedavide kullanılacakilaçların ve tıbbi malzemelerinÇin’deki gelişmeler üzerineSağlık Bakanlığı tarafından öncedenalınarak stoklanmış olması veçok düşük düzeyde olan test sayısınınkısa süre içinde günde yaklaşık 40.000 sayısına ulaşması, CumhurbaşkanıErdoğan’ın “geldiğimiznoktada salgının yatay seyre geçmeyebaşladı” açıklaması, yaşanan tedirginliğiciddi ölçüde azalttığı, umutları artırdığıgözlemlendi.Hafta sonları sokağa çıkma yasaklarınınbaşlatılması, şehirlerarası seyahatyasakları, 65 yaş üstü ve 20 yaşaltı kişilerin sokağa çıkmalarının yasaklanması,Belediyelerin toplu taşımaaraçlarının temizlik uygulamalarınınve dezenfekte edilmesinin çok sıkdenetlenmesi gibi geniş kapsamlı önlemlersalgının hızlı yayılmasının önlenmesindeönemli katkı sağladı.Yurt dışına çıkışların ve gelişlerinyasaklanması, uçak seferlerinin durdurulması,yurt dışından gelenlerinalınan “14 Gün Kuralları” kapsamında14 gün süreyle karantinaya alınması,Hac ziyaretinden dönen yaklaşık21 bin kişinin, 14 gün boyunca evlerindençıkmamaları ve ziyaretçi kabuletmemeleri, Hac ziyaretinden dönenvatandaşlardan 10 bin 330 kişininboşaltılan öğrenci yurtlarında karantinaaltına alınması gibi önlemler ve buönlemlerin uygulamada denetlenmesi,virsün bulaşıcı ortamı büyük ölçüdesınırlandırdı. Bu sınırlılığı güçlendirenve yayılma durumunu daraltandiğer önlemler arasın spor müsabakalarınınikinci bir karara kadar ertelenmesi,tüm kültürel ve sanatsal etkinliklerinertelenmesi, okulların ve üniversiteleringeçici olarak kapatılmasıkararları, camilerdeki toplu ibadetlerin,toplu Cuma namazlarının yapılmaması,cafelerin, lokantaların, kuaförve berber, dernek, kuruluş faaliyetlerinindurdurulması, sivil toplum örgütleriningenel kurul toplantılarının,kıraathanelerin ikinci bir karara kadaryasaklanması gibi önlemler de olumluve yerinde kararlar arasında yer aldı.Dünya’da ve Türkiye’deCovid-19 VirüsüDünyada ve Türkiye Covid-19virüsü hakkında bütün televizyonlar,radyolar, gazeteler ve dergilerdeson dakika haberleri, tartışma, bilgilendirme,virüsten korunma, kişiselalınması gereken önlemler ve uygulamaörnekleri gibi halkı bilinçlendirenprogramlar yoğun bir şekildeyayınlanmaktadır. Bu uygulamalarve programlar halkın bilinçlenmesinibir bakıma eğitimini sağlarkenKorona virüsü ile mücadeleninde etkinliğini artırmaktadır. Ülkemizdebu yönde etkinlikler devam ederkenBilim Kurulu’nun sürekli yaptığıgünlük toplantılarında güncellenenbilgilerin açıklanması ve yeni önlemleralınmasına devam ediliyor. BilimKurulu’nun önerileri gereğince alınanönlemlerin uygulanması meyvelerinide veriyor. Bilim Kurulu’nun toplantısonuçları ve Sağlık Bakanlığı’nıngünlük açıklamaları gelişmelerin yönünügörebilmek için merakla bekleniyor.Özellikle milletimizin güvenini kazanmış,sözlerine inanılan, şeffaf bir uygulamayıkararlılıkla sürdüren Sağlık BakanıFahrettin Koca’nın Türkiye’devaka, ölüm, iyileşen hasta sayısı ve sondurum açıklaması her akşam vatandaşlarısaat 18:00-19:00’dan itibaren televizyonlarınekranına adeta kilitliyor.Yapılacak açıklamada korona virüsüsalgınının Türkiye’de yarattığı günlükve toplam vaka, ölüm, iyileşen, taburcuedilen ve solunum cihazına bağlanan (entübe) hasta sayısı merak edilmekte,son dakika haberleri izlenmektedir.Son dakika haberlerindedünyada son durumun giderekkötüleştiği bilgileri ekranlarayansırken gönülleri göreli olarakrahatlatan, endişeleri kısmen deolsa azaltarak ümitleri güçlendiren,Sağlık Bakanı’nın ülkemizdeCovid-19 salgınının yavaş yavaşkontrol altına alınıyor sözlerievlerdeki kasveti kısmen dağıtıyor.Öyle ki, her 24 saatte vakasayılarının artış hızının kayda değeroranda düşüşünü gösteren rakamlaryüzlerde hafif tebessümleryaratabiliyor. Sağlık Bakanı FahrettinKoca tarafından günlük olarakaçıklanan Korona virüsü vakave ölüm sayısı tablosu korkuların,endişelerin derinleşmesini önleyici,panik ortamını önleyici biretki yapıyor.Sağlık Bakanı FahrettinKoca, Koronavirüs Bilim Kurulutoplantısının ardından açıklamalardabulunuyor. “Kendi tedavialgoritmamızı oluşturarak vakalariçin erken ilaç tedavisine başladık,olumlu sonuç verdi. Kısıtlamadansonra 65 yaş üstü pozitiforanı yüzde 30’dan yüzde 18’edüştü. Vaka sayımızda artış devametmektedir. Bu artış hızınındüşmekte olduğunu görüyoruz.”Sağlık Bakanı FahrettinKoca, 21 Nisan 2020 Salı gününeilişkin son durum bilgileri ilevaka, vefat, iyileşen ve solunumcihazına bağlanan (entübe) hastasayısı hakkında yaptığı açıklamada“Veriler bize şunu söylüyor:Ümitsiz olma, rehavete kapılma.Unutmayalım ki bu ikisivirüsten daha tehlikeli. Tedbirlereısrarla uymaya devam edelim.Temas, mesafe, izolasyon.” Bakanınaçıklamasında verdiği bilgileregöre son 24 saatte 4611 kişiyeCovid-19 tanısı konuldu, 119 kişihayatını kaybetti, toplam vaka sayısı95 bin 591, can kaybı 2 bin259 oldu. Son 24 saatte bin 488kişinin daha iyileşmesiyle Covid-19 tedavisi tamamlananlarınsayısı 14 bin 918 oldu.Sağlık Bakanı Fahrettin Kocaaçıkladığı verilerle ilgili olarakrakamlardan ümitsiz olmamak,rehavete kapılmamak gerektiğini,rehavet ve ümitsizliğin virüstende tehlikeli olduğunu dolayısıylaalınan önlemlere ısrarla uymayadevam edilmesi gerektiği, bununiçin de üç temel kural olan temastankaçınma, mesafeye dikkatedilmeli ve izolasyona mutlakauyulması gerektiğine vurguyaparken rakamlardaki iyileşmeye dikkat çekti.Bilim Kurulu, Covid-19 virüsüsalgınıyla ilgili son durumu değerlendirmek için Telekonferans yöntemiyleyaptığı toplantıda Covit-19 virüsü ile mücadeledeson durumu ele aldığı, vaka artışı ve hastaların durumunundeğerlendirildiği, salgına karşı alınacakyeni önlemlerin de görüşüldüğü açıklandı. SağlıkBakanı Fahrettin Koca toplantı sonrası medyayayaptığı açıklamada güncel verilere ilişkin bilgileripaylaştı ve geniş değerlendirmeler yaptı. SağlıkBakanı Koca, önceki gün 24 saat içinde yapılan39 bin 429 testte 4 bin 611 vaka tespit edildiğinibugün (22 Nisan) yapılan açıklamada ise 37 bin535 testte 3 bin 83 vaka tespit edildiğini dolayısıyladüne göre, hasta sayısının düştüğünü, son 24saat içinde 117 kişiyi kaybettiğimizi, iyileşen hastasayısının ise 16 bin 477’ye çıktığını belirtti.Zatürreye Dönüşüm Oranı Düştü“Türkiye’de vakaların zatürreye dönme oranıher geçen gün azalıyor. Yüzde 60’dan yüzde 12’yekadar, vakaların zatürreye dönüşüm oranı düştü.Bu da hastalığı erken teşhis edip, erken tedavi uyguladığımızıgösteren tablodur. Zatürre oranı nekadar düşerse, yoğun bakımda tedavi edilen hastasayısı o kadar azalmaktadır.Corona Virüsün Bulaşma YollarıCOVID-19 virüsü kişiden kişiye, hasta bir kişitarafından öksürme, hapşırma veya solunum esnasındahavaya atılan küçük damlacıklar yoluyla bulaşır.Hasta kişinin yakınında bulunan diğer kişilerhavadaki damlacıkları soluyarak enfekte olabildiklerigibi, damlacıkların etraftaki nesnelere ve yüzeyleredüşmesi ve insanların buralara temas etmişkirli elleriyle gözlerine, burunlarına veya ağızlarınadokunmasıyla da COVID-19’a yakalanmalarımümkündür. Bu yüzden hasta olan bir kişiylearada bir metreden (3 feet-ayak) daha fazla mesafebulundurmak ve elleri sık sık yıkamak çok önemlidir.Özellikle virüsün burundan girdiği hususunuda bilim insanları önemli bir bulaşma yolu olarakdeğerlendiriyorlar. DSÖ, COVID-19’un yayılmayolları konusunda devam eden araştırmalarıdeğerlendirmekte ve güncellenmiş bulguları paylaşmaktadır.Corona Virüsünden Korunma YollarıBilim insanları ve doktorlar mümkün olduğukadar yakın temaslardan, kalabalık ortamlardan,yurtdışı yolculuklardan kaçınılmasını önermektedir.Yurtdışına çıkışın zorunlu olduğu durumlardaaşağıdaki kurallara dikkat edilmesini öneriyorlar:Akut solunum yolu enfeksiyonlarının genelbulaşma riskini azaltmak için önerilen temel ilkelerinYeni Koronavirüs (COVID-19) için de geçerliolduğu belirtilmekte ve bunları şöyle açıklamaktadırlar:El temizliğine dikkat edilmelidir. Eller en az20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalı, sabunve suyun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanılmalıdır. Antiseptikveya antibakteriyel içeren sabun kullanmayagerek yoktur, normal sabun yeterlidir.Eller yıkanmadan ağız, burun vegözlerle temas edilmemelidir.Hasta insanlarla temastan kaçınmalıve bir metre uzakta bulunulmalıdır.Özellikle hasta insanlarla veya çevreleriyledoğrudan temas ettikten sonra ellersık sık temizlenmelidir.Hastaların yoğun olarak bulunmasınedeniyle mümkün ise sağlık merkezlerinegidilmemeli, sağlık kuruluşunagidilmesi gereken durumlarda diğerhastalarla temas en aza indirilmelidir.Öksürme veya hapşırma sırasındaburun ve ağız tek kullanımlık kâğıtmendil ile örtülmeli, kağıt mendilin bulunmadığıdurumlarda ise dirsek içi kullanılmalı,mümkünse kalabalık yerleregirilmemeli, eğer girmek zorunda kalınıyorsaağız ve burun kapatılmalı, sağlıkuzmanlarının önerilerine uygunmaske kullanılmalıdır.Çiğ veya az pişmiş hayvan ürünleriyemekten kaçınılmalıdır. İyi pişmişyiyecekler tercih edilmelidir.Çiftlikler, canlı hayvan pazarları vehayvanların kesilebileceği alanlar gibigenel enfeksiyonlar açısından yüksekriskli alanlardan kaçınılmalıdır.Seyahat sonrası 14 gün içinde herhangibir solunum yolu semptomu olursamaske takılarak en yakın sağlık kuruluşunabaşvurulmalı, doktora seyahatöyküsü hakkında bilgi verilmelidir.El yıkamanın ve kişisel temizliğincorona virüsünden korunmada en etkinrol oynadığı şu günlerde, ülkemizde enfazla araştırılan konulardan birini de coronavirüsünden nasıl korunuruz sorusuoluşturuyor. Uzmanlar, kolonya kullanımı,sık el yıkama,14 gün kuralı gibihatırlatmalar ise corona virüsüne karşıalınması gereken önemleri sıklıkla sıralıyor.Uzmanlar, corona virüsünden korunmakiçin yapılması gerekenleri şöylebelirtiyor:Uyulması Zorunlu 14 Gün KuralıKorona virüsün yayılmasından korumakiçin aşağıda belirtilen 14 MaddelikKurala uymak gerekiyor:1. Ellerinizi su ve sabun ile en az 20saniye boyunca sık sık yıkayın.2. Öksürme ve hapşırma sırasındaağzınızı, burnunuzu tek kullanımlıkmendille kapayın. Mendil yoksa dirsekiçini kullanın.3. Ellerinizle gözlerinize, ağzınızave burnunuza dokunmayın.4. Soğuk algınlığı belirtileri gösterenkişilerle aranıza en az 3-4 metre mesafekoyun. 5.Yurt dışı seyahatlerinizi iptal edinveya erteleyin.6. Yurt dışından dönüşte ilk 14 günüevinizde geçirin, ziyaretçi kabul etmeyin.7. Bulunduğunuz ortamları sık sıkhavalandırın.8. Kapı kolları, armatürler, lavabolargibi sık kullanılan yüzeyleri su vedeterjanla her gün temizleyin.9. Havlu gibi kişisel eşyalarınızı ortakkullanmayın.10. Kıyafetlerinizi 60-90 derecedenormal deterjanla yıkayın.11. Tokalaşma, sarılma gibi yakıntemaslardan kaçının. 12. Güçlü bir bağışıklık sistemi içinbol sıvı tüketin, dengeli beslenin veuyku düzeninize dikkat edin.13. Soğuk algınlığı belirtilerinizvarsa yaşlılarla ve kronik hastalığı bulunanlarlatemas etmeyin ve maske takmadandışarı çıkmayın.14. Düşmeyen ateş, öksürük ve nefesdarlığınız varsa maske takarak birsağlık kuruluşuna başvurun.İyileşenlerin Sayısı Günlük VakaSayısını GeçtiSağlık Bakanı Fahrettin Koca, coronavirüsü ile ilgili son dakika gelişmelerihakkında yaptığı açıklamada 24 Nisanitibarıyla “Son 24 saat içinde tabur cu olan hasta sayısı, bugüne kadar iyileşentoplam hasta sayısının yaklaşıkyüzde 15’ini oluşturuyor. Taramada,erken tanı ve tedavide başarılıyız. İyileşenlerinsayısı ise ilk kez günlük vakasayısını geçti. Bu noktadan geri dönüşolmaması gerekir” dedi.Bakan Fahrettin Koca, tabloya ilişkinyaptığı değerlendirmede, “Bugün,dünden daha iyi durumdayız. Bu noktayabiri bile tesadüfen yapılmamış toplam791 bin 906 testle geldik. Tanı konanlarınher birinin temaslı taramasıya yapıldı ya da devam ediyor. Alınansonuca tedbirle, destekle geldik. Destekşart. Bize güç verin” dedi. BM ve DSÖ: Salgının Yeni MerkeziAfrika OlacakBirleşmiş Milletler (BM) ve DünyaSağlık Örgütü (DSÖ) yeni tip corona virüs(Covid-19) nedeniyle Afrika kıtasının salgınınyeni merkezi olabileceği ve buradaki3 milyon insanın hayatını kaybedebileceğiuyarısını yaptı.DSÖ yetkilileri yaptığı açıklamada,corona virüsün durdurulamaması halindeAfrika’nın küresel salgının bir sonrakimerkez üssü olabileceğini bildirmiş,Afrika’da gelecek altı ayda 10 milyondanfazla ağır Covid-19 vakası görülebileceğinedair projeksiyonlar yapıldığı hatırlatılmıştı.DSÖ’ye Göre Afrika’da Corona VirüsüSalgını BilançosuDünya Sağlık Örgütü Direktörü TedrosAdhonam Ghbreyesus, corona virüsüsalgını nedeniyle Afrika’da ölenlerinve karantina altına alınanların sayısını 28Mart 2020 tarihinde açıklamış ve tehlikeyedikkat çekmişti.Reuters’ta yer alan habere göre, sosyalmedya hesabından açıklamalarda bulunanTedros, corona virüsü salgını nedeniyleAfrika’da 49 kişinin hayatını kaybettiğini,2 bin 650 kişinin de karantina altına alındığınıve DSÖ tarafından Afrika’ya coronavirüsü test kitlerinin sağlandığını, sağlıkçalışanlarına eğitim verdiklerini ve virüsünyayılmasına karşı ülkelerin vereceğimücadeleyi destekleyeceklerini ifade etti.Afrika’daki corona salgınında Yüzde45 artış olduğu 22 Nisan 2020 günü yayınlananhaberlerde yer aldı. Haberlerde SahraAltı Afrika’sında salgının yayılmasınınhız kesmediği belirtildi. DSÖ’den yapılanson açıklamada kıtada rapor edilen coronavirüsü vakalarının yüzde 45 oranında arttığıbildirildi. Kıtada yaşayan yaklaşık 1,5milyar insan için alarm verilmesi gerekirken,DSÖ alınan tedbirlerin yeterli olmadığıuyarısı yaptı.Sahra Altı Afrika ülkelerindeki malidurumun sıkıntılı olması insanların sağlıksistemine ulaşmasını güçleştirirken, ülkelerintest yapabilme kapasitesi de oldukçadüşük. Afrika’daki en kalabalık nüfusasahip ülkelerden biri olan Nijerya’da22 Nisan’a kadar sadece 782 corona virüsüvakası rapor edilmiş durumda. Son nüfussayımına göre ülke nüfusu yaklaşık195 milyon. Nüfusu 30 milyona yakın Kamerunve Gana’da ise sadece 1000’e yakınvaka rapor edilmiş durumda. Öte yandanReuters’deki değerlendirmede, ABD veAvrupa’daki diğer ülkeler gibi günde yüzbinlerce test yapan ve donanımlı hastaneleresahip ülkelerde bile virüs şu ana kadar150 binden fazla can aldı. Ölümcül virüsile trilyonca dolarlık ABD ekonomisibaşa çıkamazken Afrika’daki ülkelerin durumununne olacağı merak ediliyor, endişeveriyor.