Musul’u DEAŞ’tan kurtarma operasyonunda artık sona gelindi. Irak Başbakanı Haydar el İbadi Musul’un merkezine geldi. İbadi burada askerleri kutladı. Öte yandan Eski Musul’da devam eden operasyonlar hakkında bilgi veren General Cevdet, “Musul’dan hemen sonra Telafer için kurtarmaoperasyonu da başlayacaktır” dedi. DEAŞ tarafından Haziran 2014 ele geçirilen ve “hilafet” in ilan edildiği kent olanMusul’un geri alınması için Ekim 2016’daoperasyon başlatılmıştı. Irak ordusunun önderliğindeki operasyona Peşmerge, Sünni Arap aşiretlere bağlı silahlı gruplar ve Şii milisler katılıyor. Farklı yönlerden Musul’a ilerleyen bu gruplara ABD önderliğindeki DEAŞ ‘la mücadele koalisyonu hava desteği sağlıyor. Savaşın son döneminde kentte savaşmaya devam eden son birkaç DEAŞ birliğinin Eski Kent yakınlarındaki bir mahallede sıkıştırıldığı belirtiliyor. Devlet televizyonu, buranın da birkaç saat içerisinde alınmasının beklendiğini duyurdu. Irak hükümeti, Ocak ayında Doğu Musul’un tamamen “özgürleştirildiğini” açıklamıştı. Ancak kentin dar sokaklara ve dolambaçlı yollara sahip batısının geri alınması ise daha zorlu bir mücadele gerektirdi. Irak ordusu, Ekim ayında yaptığı açıklamada kentte 6 bin DEAŞ ‘lının olduğunu söylemişti. Şu anda 300 kadarının halen çatışmaya devam ettiği tahmin ediliyor. İnsani yardım kuruluşları, kentin savaş öncesinde 1,8 milyon olan nüfusunun yaklaşık yarısının 2014’ten bu yana yerinden edildiğini belirtiyor. Kentte aylardır devam eden yoğun çatışmaların ardından silah sesleri artık iyice seyrekleşti. Koalisyonun savaş uçakları kent semalarında uçmaya devam ediyor. Ancak bombardıman sona erdi. Irak güvenlik güçleri hala ufak bölgelerde direnişle karşılaşmalarına karşın DEAŞ ‘a karşı çoktan zafer kazandıklarını ilan ettiler bile. Ancak bu zafer ilanı henüz Irak hükümeti ya da ABD önderliğindeki koalisyon tarafından teyit edilmiş değil. Açıklamanın kısa süre içinde yapılması bekleniyor. Musul Operasyonlar Komutanı Yarullah,”Telafer ve diğer bölgelerin kurtarma operasyonuna da yakında başlayacağız” dedi. Irak’ta Telafer ‘i DEAŞ ‘tan kurtarma operasyonunun yakında başlayacağı bildirildi. Musul Operasyonlar Komutanlığı Komutanı Korgeneral Abdulemir Yarullah, yaptığı açıklamada, “Musul’u kurtarma sözümüzü yerine getirdik. Telafer ve diğer bölgelerin kurtarma operasyonuna da yakında başlayacağız ve kentin tamamının kurtarıldığını ilan edeceğiz.” dedi. Irak güçlerinin, DEAŞ’a karşı dünyanın hiçbir Ordusunda görülmeyen kapasitede bir savaş yürüttüğünü ileri süren Yarullah, “Güçlerimiz, dar sokaklara rağmen Musul’da DEAŞ’ı bitirebildi.” ifadelerini kullandı. Yarullah, Musul operasyonunun 9 ay sürdüğünü hatırlatarak, söz konusu operasyonda ordu, terörle mücadele, polis teşkilatı ve Şii milis gücü Haşdi Şabi’den 100 binden fazla gücün yer aldığı bilgisini paylaştı. Musul’un en büyük ilçesi Telafer’in yanı sıra İyaziyye ve Mahallebiyye bölgeleri de halen DEAŞ’ ın kontrolünde bulunuyor. Başbakan Haydar el-İbadi, Haziran 2014’ten itibaren DEAŞ ‘ın kontrolünde olan Musul’un tamamen kurtarıldığını 10 Temmuz’da resmen ilan etmişti.Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Mesut Barzani, terör örgütü DEAŞ’ın Musul’da ortadan kaldırılmasıyla sorunların bitmeyeceğini iddia ederek, örgütün ortaya çıkışına yol açan sorunların derinine inilmesi gerektiğini söyledi. Barzani, Erbil’in Salahaddin kasabasındaki bir konferans salonunda Musul vilayetinin aşiret reisleri, önde gelenleri ve akademisyenleriyle bir araya gelerek DEAŞ sonrası Musul’un durumu ve 25 Eylül’de yapılması planlanan sözde bağımsızlık referandumunu ele aldı. Toplantıdaki konuşmasında DEAŞ ‘ın Musul vilayetinin genelinde askeri olarak ağır
darbe aldığını belirten Barzani, “Eğer DEAŞ’ın ortaya çıkmasına yol açan sebeplerin üzerine gidilmezse, başka şekilde tehlike arz etmeye devam edecektir. Bu yüzden sonuca değil, sebeplerin derinine inilmesi lazım.” ifadelerini kullandı. IKBY’de 25 Eylül tarihinde yapılması planlanan sözde “bağımsızlık referandumuna” değinen Barzani, Irak merkezi hükümetiyle yaşanan acı tecrübenin sonucunda böyle bir karar aldıklarını dile getirerek, Bağdat’ı ortak ve paylaşımcı prensipleri ihlal etmekle suçladı. Irak’ın bu şekilde kalmasının tehlike arz edeceğine vurgu yapan Barzani, “Birleşik Irak içerisinde kalıp, aynı zamanda savaşıp sorunların daha da derinleşmesi gibi bir durum kabul edilemez.” dedi. Referandum sonrası sürecin nasıl işleyeceği konusunda ise Barzani, “Sorunların uygun ve barışçıl bir şekilde çözüme kavuşturulması için Bağdat ile görüşme ve diyaloga başlayacağız. Erbil ve Bağdat derin stratejik ilişkiler içerisinde kalmaya devam edecektir.” diye konuştu.
Musul’da, Irak ordusunun DEAŞ terör örgütüne yönelik yürüttüğü operasyonda öldürülen bir teröristin üzerinden çıkan video kaydında, DEAŞ ‘lı keskin nişancıların kentten kaçmaya çalışan sivilleri vurduğuna dair görüntüler çıktı. Videoda Özbek oldukları konuşmalarından belli olan DEAŞ’ lı teröristlerin, acımadan öldürdükleri insanların feryat ve çığlıklarında zevk alırcasına gülerek ve hakaret ederek yanıt verdikleri görüldü. Musul’daki Sünnilere ait bir televizyon kanalında yer alan haberde, Musul operasyonu sırasında öldürülen bir DEAŞ ’lı teröristin üzerinden çıkan video kaydında, DEAŞ ’lı keskin nişancıların kentten kaçmaya çalışan sivilleri
nasıl vurdukları yer aldı. Görüntülerde, DEAŞ mensubu keskin nişancıların Musul’un batısındaki eski kent bölgesinde sıkışan sivillerin hareketliliğini izlediği görülürken, evlerini terk edip güvenli bölgelere sığınmak isteyen sivillerin hedef alındığı görüldü. Teröristler acımadan öldürdükleri insanların feryat ve çığlıklarından zevk alırcasına gülerek ve hakaret ederek yanıt verdikleri video kaydında, DEAŞ ’lı teröristlerin konuşmalarından Özbek oldukları anlaşıldığı belirtildi.
Görüntülerde, sokağa çıkan sivillerden hangisini vuracaklarını kendi aralarında konuşurken DEAŞ’ lılardan biri en arkadaki hedefi vurmasını istiyor. Videodan duyulan seslere göre, teröristler, sivili vurduktan sonra gelen çığlık ve ağıtlara aldırmadan adeta kahkahalara boğuluyor. Videoda yer alan görüntülerden birinde
de keskin nişancı teröristler, evlerinden çıkan bir kadın ve bir erkeği hedef alıyor. Teröristler erkeği vurduktan sonra kadın “Öldü, öldü” diye çığlıklar atıyor. Durumdan memnun bir şekilde kahkahalarına devam eden teröristlerden biri kadının feryadına “Evet öldü. Kurşunum şu an kalbinin ortasında” diye yanıt veriyor. Uluslararası Af Örgütü, Irak ve müttefiklerinin Musul Operasyonu’nda uluslararası hukuku ihlal ettiğini söyledi. Uluslararası Af Örgütü, Irak ve müttefiklerinin Musul Operasyonunda uluslararası hukuku ihlal ettiğini söyledi. Uluslararası Af, Musul operasyonunda Irak Kuvvetleri ile Iraklı güçleri destekleyen ABD liderliğindeki askeri koalisyonun uluslararası savaş hukukunu ihlal ettiğini ve bunun savaş suçu işledikleri anlamına gelebileceğini bildirdi. Raporda, militanlarını
korumak için kasıtlı olarak sivillere veren ve Irak güçleri ile koalisyon güçlerinin ilerlemesine engel olmaya çalışan terör örgütü DEAŞ’ın da aynı suçları işlediği ifade edildi. Irak Başbakanı Haydar el-Abadi, kentin DEAŞ tarafından ele geçirilip “hilafetin” kalesi haline getirmesinden üç yıl sonra Musul ‘da zafer ilan etmişti.
100 bin kişiden oluşan Irak hükümet birlikleri, Kürt peşmerge savaşçıları ve Şii militanlar geçen sene Ekim ayında uluslararası koalisyonun hava ve yer desteğiyle bir operasyon başlatmıştı. Birleşmiş Milletler’ e göre, Musul’un çoğu sokaklar arasında yapılan çatışmalarda yok edildi ve yaklaşık 1 milyon kişi evlerinden kaçmak zorunda kaldı. ABD öncülüğündeki DEAŞ karşıtı koalisyon komutanı Korgeneral Stephen Townsend, Irak’ın Musul kentinin DEAŞ’ dan tamamen temizlenmesinin
daha birkaç hafta süreceğini açıkladı. Korgeneral Townsend, Bağdat’tan yaptığı basın açıklamasında, “Musul’da hala karşı tarafa ait direnen noktalar, siperler mevcut ve kentin temizlenmesi haftalar sürebilir” ifadelerini kullandı. Irak Başbakanı Haydar el İbadi geçtiğimiz haftalarda orduyu Musul’da kazanılan ‘büyük zafer’ vesilesiyle tebrik etmişti. Musul’u kurtarma operasyonu geçtiğimiz Ekim ayından bu yana devam ediyor. Bu zaman zarfında kenti 862 bin kişi terk etti. Korgeneral Stephen Townsend, ABD öncülüğündeki DEAŞ karşıtı koalisyonun örgütün lideri Ebubekir el Bağdadi’nin öldüğünü doğrulayamadığını veya yalanlayamadığını belirtti. Basın mensuplarına konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Townsend, “Bağdadi’nin yaşayıp yaşamadığına yönelik bilgiyi doğrulayamıyorum veya yalanlayamıyorum” ifadelerini kullandı. Daha önce Irak’tan yayın yapan El Sumaria televizyonu, Ninova ‘dan ismini vermediği bir kaynağa dayandırdığı haberinde DEAŞ örgütün lideri Bağdadi’nin öldüğünü doğrulamıştı. ABD öncülüğündeki DEAŞ karşıtı koalisyon komutanı Korgeneral Stephen ownsend, üç yıl DEAŞ’ın kontrolünde kalan Musul’un örgütten kurtarılmasıyla ilgili duyulan memnuniyeti paylaşırken, “Dikkat edin bu zafer DEAŞ’ı bitirmez ve önümüzde daha zor bir savaş var” ifadelerini kullandı. Yapılan yazılı açıklamada “Koalisyon, Başbakan (Haydar) el İbadi’nin Musul zaferini duyurmasını memnuniyetle karşılıyor ve sivilleri korumak için sıra dışı bir çaba sarf ederken DEAŞ ‘a karşı önemli bir ilerleme kaydeden Irak güvenlik güçlerini tebrik ediyor” denildi. Musul’un bazı mahallelerinde patlayıcıların ve saklanmış DEAŞ militanlarının temizlenmesinin devam ettiği belirtilen açıklamada Musul’un tamamen Irak ordusunun eline geçtiği kaydedildi.
Açıklamada, Koalisyon Komutanı Korgeneral Stephen Townsend’ in şu değerlendirmesine yer verildi: “Küresel koalisyon, zalim ve kötü bir düşmana karşı tarihi zaferlerinden dolayı Başbakan el İbadi’yi ve Irak güvenlik güçlerini tebrik ediyor. Ancak dikkat edin bu zafer DEAŞ’ı bitirmez ve önümüzde daha zor bir savaş var. Ama ikiz başkentlerinden birini ve sözde halifeliklerinin bir incisini kaybetmeleri onlara elbette ki büyük bir darbedir. Musul hem ordu için zor bir savaştı ve koalisyon çetin bir savaş sonucu elde ettikleri zaferlerini kutlarken Iraklı ortaklarının yanında durmakla gurur duyuyor.” Açıklamada, Iraklı milis ve Kürt Peşmerge
kuvvetlerinin de katkılarına değinilirken Musul’un işgalinde DEAŞ ‘ın Atabey Nurettin Zengi Camii ve Hazreti Yunus Türbesi dahil kentteki birçok dini ve kültürel yapıyı yok ettiği ifade edildi. DEAŞ’ın Irak’ın birçok bölgesinde varlığını sürdürmeye devam ettiği belirtilen açıklamada koalisyonun örgüte karşı Irak’ın yanında olacağı vurgulandı. ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson, Musul’un DEAŞ ‘dan kurtarılması dolayısıyla Irak Başbakanı Haydar el İbadi ’yi tebrik ederek Musul zaferinin örgütle küresel mücadelede önemli bir kilometre taşı olduğunu belirtti. Tillerson tarafından yapılan yazılı açıklamada, “Irak ordusu ve halkı ile Kürt peşmergelerin bu zaferi elde etmede gösterdiği fedakârlığı takdir ediyoruz ve bu operasyonda hayatını kaybedenler için taziye dileklerimi zi iletiyoruz” ifadeleri yer aldı. Musul’da başta Atabey Nureddin Zengi Camisi olmak üzere birçok tarihi esere dinci terör örgütü DEAŞ tarafından zarar verildiğine işaret eden Tillerson, ABD ve koalisyonun, kurtarılan alanların istikrara kavuşması ve insanların evlerine geri dönmesi için BM ve Irak hükümetinin yanında olacağını vurguladı. Musul Haziran 2014’te DEAŞ ‘ın eline geçmişti. Üç yılı aşkın bir süre örgütün elinde bulunan Irak’ın ikinci büyük kentine yönelik operasyon ABD’nin desteğiyle Irak Kürt Bölgesel Yönetimine bağlı Peşmerge birlikleri ve Irak ordusu tarafından 17 Ekim 2016’da başlatılmıştı. Yaklaşık 100 günlük bir şehir savaşından sonra ocak ayının sonlarına doğru Musul’un doğu yakası DEAŞ ‘dan temizlenmişti. Batı Musul’a yönelik 19 Şubat’ta başlatılan operasyon ise 141 gün sonra tamamlanmış oldu.
Zaferimiz vahşilik ve terörizme karşı gerçekleşti. Dini merci Ali Sistani ve tüm güvenlik güçlerini kutluyor ve onlara teşekkür ediyorum. Bu zafer Iraklıların planı ve çabasıyla gerçekleşti. Iraklılar bundan gurur duymalı. Terörle mücadelemizde eğitim, lojistik ve hava saldırısında destek veren tüm ülkelere de teşekkür ediyoruz. Irak bugün önceki dönemlere göre daha homojendir. Önümüzde istikrarın sağlanması, altyapının yeniden imarı ve DEAŞ hücrelerini imha etmek var. DEAŞ ‘la mücadelemizde birleştiğimiz gibi bu konuda da birleşmemiz lazım.” ABD öncülüğündeki DEAŞ Karşıtı Koalisyon Komutanı Korgeneral Stephen Townsend, Musul’un alınmasından sonra ABD askerlerinin ülkedeki sayısının düşürülmeyeceğini ve DEAŞ ‘ın Irak’ta yenilmesinden sonra da koalisyonun ülkedeki varlığını sürdüreceğini açıkladı. Townsend, Bağdat’tan video konferans yöntemi ile bağlanarak, Irak ve Suriye’de DEAŞ ’a karşı yürütülen operasyonlar değerlendirmelerde bulundu. Gazetecilerin, Suriye İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün DEAŞ elebaşı Ebubekir El Bağdadi’nin öldürüldüğüne ilişkin açıklamasını sorması üzerine Townsend, “Bağdadi’nin ölü ve diri olduğuna dair elimde hiçbir kanıt yok. Onun veya cesedinin nerede olduğuna dair elimde hiçbir ipucu yok.” yanıtını verdi. Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) Eylül ayında sözde bağımsızlık için referanduma gitmesinin bölgedeki siyasi durumu ve askeri operasyonları etkileyip etkilemeyeceğine yönelik soruya üzerine de Townsend, ülkede hali hazırda farklı gruplar arasında sürtüşmenin söz konusu olduğu ve IKBY ’nin bağımsızlık adımının
mevcut sorunlara bir sorun daha ekleyeceği değerlendirmesinde bulundu. Townsend, “Bu konuda hükümetimizin pozisyonu bunun (DEAŞ karşıtı) operasyonlar
açısından iyi olmayacağı şeklinde. Tabi ki koalisyonun, dünyanın DEAŞ ile mücadelesi açısından iyi bir şey değil. Bu durumun DEAŞ karşıtı operasyonlar üzerinde etkileri olacak.” diye konuştu.