“Trans Anadolu Doğal Gaz BoruHattı Projesi’nin (TANAP) Avrupa bağlantısı,Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğanve Azeri mevkidaşı İlham Aliyev’inkatılımıyla, Yunanistan sınırındaki İpsalailçesinde 30 Kasım 2019 Cumartesşgünü düzenlenen törenle açıldı. Törendekonuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan, TANAPprojesinin Türkiye’de “20 il, 67 ilçeve 600 köyden geçerek” Avrupa’nın kapısınaulaştığına dikkat çekti ve “TANAPile ülkemizin enerji ihtiyacının yanı sıraAvrupa’nın enerji arz güvenliğini de garantialtına aldık” dedi. CumhurbaşkanıErdoğan, “Biz bugün TANAP ile Avrupave Asya’yı tekrar birbirine bağlıyoruz”diye konuştu. TANAP, yapımı halendevam eden Trans Adriyatik BoruHattı’na (TAP) bağlanacak. Avrupa’yagaz sevkiyatının başlaması için TAP’ında tamamlanması gerekiyor. 2020 yılındaTAP’ın da tamamlanarak Avrupa’yagaz ihracatına başlanması bekleniyor.TANAP, Azerbaycan’ın ŞahdenizDoğal Gaz Sahası’nda üretilen doğalgazı Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşımakamacıyla inşa edilen 40 milyardolarlık Güney Gaz Koridoru’nun enuzun halkasını oluşturuyor. Türkiye’yidoğudan batıya kat eden ve yılda 16milyar metreküp doğalgaz taşıma kapasiteliTANAP projesi 6,5 milyar dolaramâl oldu. Resmi verilere göre,2020 yılından itibaren Avrupa’ya 10milyar metreküp doğalgaz ihraç edilecek,geriye kalan 6 milyar metreküpdoğalgaz ise Türkiye pazarı için ayrılacak.Ek yatırımlarla TANAP’ın kapasitesi31 milyar metreküpe çıkarılabilecek.Cumhurbaşkanı açılış törenindeyaptığı konuşmada, taşıma kapasitesininilerleyen dönemde önce24, ardından 31 milyar metreküpe çıkarılmasınınplanlandığını açıkladı.TANAP’ta, Azeri enerji şirketiSOCAR’ın yüzde 51, BOTAŞ’ın yüzde30, BP’nin yüzde 12 ve SOCARTürkiye Enerji AŞ’nin de yüzde 7 hissesibulunuyor. TANAP projesinin internetsitesinde yer alan bilgilere görebu doğal gaz boru hattı, 1850 kilometreuzunluğu ve 56 inç çapıyla Türkiye,Ortadoğu ve Avrupa’nın en uzun ve enbüyük çaplı doğal gaz boru hattı. Sitedekibilgilere göre TANAP’ta 17,6 kilometrelikikiz boru hattının yer aldığıdeniz geçişi bulunuyor. Ana hat borularınınyüzde 80’i de Türkiye’de üretildi.TANAP’ın resmi sitesinde verilenbilgilere göre projenin detayları:Boru hattının geçtiği en yükseknokta, 2 bin 760 metre ile Erzincan Kızıldağ. Boru hattının geçtiği enderin nokta, 65 metre ile ÇanakkaleBoğazı.Boru hattının geçtiği en dik yamaç,Yüzde 30 eğimle Ilgaz Dağı,88 milyon 664 bin 510 adam/saat iş,13 milyon metreküp kazı hacmi,Yönlendirilebilir Yatay SondajMetodu ile bin 103 metrelik SakaryaNehir Geçişi,56” çapındaki boru ile bu yöntemleAvrupa’da yapılan en uzun nehirgeçişi oldu.Gürcistan sınırındaki Türkgözüköyünden ana şebekenin bulunduğuEskişehir’e kadar 56” çapındakibin 340 kilometrelik bölüm, ilk kaynağınbaşlamasından 858 gün sonratamamlandı.Tek bir günde 10 kilometre 56”boru hattı indirilerek rekor kırıldı.Tek bir günde 145 adet 56” anahat borusu kaynağı (yaklaşık 2 km/gün) ile rekor kırıldı.Proje hattı üzerinde yüzden fazlakazı yapılabilecek yeni kalıntılararastlandı. Bu kalıntıların bazılarıüzerinde yapılan C-14 testleriAnadolu’nun bu güzergâh üzerindekiyerleşim tarihini milattanönce 4 binli yıllara götürüyor. YaniAnadolu’nun medeniyet tarihi içindekiyeri yeniden yazılıyor. Kalıntılarüzerine yapılan çalışmalardakiilk bulgular, bölgede o dönemlerdekiyerleşik insanların Akdeniz tipi insan modelineuygun olduğunu gösteriyor.Türkiye Cumhurbaşkanı Recep TayyipErdoğan, Edirne’nin İpsala ilçesindeTrans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP)MS4 Ölçüm İstasyonu’ndaki TANAPAvrupa Bağlantısı Açılış Töreni’ndekonuşmasında; “Her aşaması sabırla,dirayetle, Türkiye, Azerbaycan veGürcistan’ın ortak gayretiyle 7,5 senelikuzun ve meşakkatli bir sürecin başarıylataçlandırıldığını” ifade eden CumhurbaşkanıErdoğan, “Her şeyden önceTANAP, Azerbaycan, Gürcistan, Türkiyegüzergâhından Avrupa’ya TAP’a (TransAdriyatik Doğal Gaz Boru Hattı) bağlanıyor,devamıyla da Bulgaristan, Yunanistan,Makedonya, Arnavutluk, Sırbistan,Bosna Hersek güzergahındaki ülkelerde buradan istifade ediyor. Bütün buadımları atarken, bunun bir bölgesel proje,bir barış projesi olduğunu da özelliklevurgulamam lazım” diye konuştu.Cumhurbaşkanı Erdoğan, Gürcistanüzerinden Anadolu’ya giriş yapılırkenGürcistan’ın gayretlerinin inkâr edilemeyeceğineişaret ederek, şunları söyledi:“Bu, bir dayanışma ve bu dayanışmanınadı da barış. Bu proje her şeyden önceülkelerimiz arasındaki köklü dostluğunsembolüdür. TANAP bu aşamaya Türkiyeve Azerbaycan’ın karşılıklı güvene dayalıilişkileri sayesinde gelebilmiştir. Projeninbaşarısında ayrıca üretici, transit ve tüketiciülkeler ile projede pay sahibi olanşirketler arasındaki uyum da kilit rol oynamıştır.”TANAP’la ilgili ilk adımın Haziran2012’de hükümetler arası ve ev sahibihükümet anlaşmalarının İstanbul’daimzalanmasıyla atıldığını hatırlatanCumhurbaşkanı Erdoğan, şu bilgileriverdi:“Şahdeniz iki nihai yatırım kararıanlaşmasını ise 2013’ün Aralık ayındaBakü’de düzenlenen bir törenle neticelendirdik.Ardından 17 Mart 2015tarihinde Kars’ta Türkiye, Azerbaycanve Gürcistan Cumhurbaşkanları olarakTANAP’ın temel atma töreni gerçekleştirildi.Bu tarihten 3 yıl sonraise 12 Haziran 2018’de dost ve kardeşülkelerin de katılımıyla Eskişehir’deTANAP’ın açılış törenini yaptık. Haziran2012’den bu yana geçen süredeTANAP projesinin hayata geçmesi içingerçekten büyük çaba sarf ettik. İçerideve dışarıda özellikle atlattığımız oncabadireye, bölgesel gerilime hatta sıcakçatışmalara varan istikrarsızlıklararağmen TANAP’ı planlandığı şekildeilerlettik.”Cumhurbaşkanı Erdoğan, AzerbaycanCumhurbaşkanı İlham Aliyev’inşahsi ilgisi, gerek Gürcistan makamlarınıniş birlikleri gerekse projeye emekverenlerin gayretleriyle bugünkü aşamayaulaşıldığını vurgulayarak, “Hepberaber verilen emeklerin boşa gitmediğinigörüyoruz. ‘Enerjinin İpek Yolu’olarak görülen bu muhteşem projeninbelirlenen takvime, hedeflerimize ve taahhütlerimize uygun şekilde ülkelerimizleilgili kısmını bugün itibarıylatamamlamış oluyoruz. Bu projeylesahip olduğumuz zenginlikleri kendivatandaşlarımızın, onlarla birliktetüm bölge halklarının, tüm insanlığınhizmetine sunma irademizi teyit ettik.Biz TANAP’la ülkemizin enerji ihtiyacınıgaranti altına almanın yanı sıraAvrupa’nın enerji arz güvenliğine dekatkı yapmayı hedefledik” dedi.Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan,TANAP’ın, Azerbaycan’danAvrupa’ya uzanan 3 bin 500 kilometrelikenerji koridorunun en önemli parçasıolduğunu belirterek, şöyle devam etti:“Bugün itibarıyla Azerbaycan’dan doğalgaz ülkemiz üzerinden 20 il, 67 ilçeve 600 köyden geçerek artık Avrupa’nınkapısına, yani buraya ulaştı. TANAP’la16 milyar metreküplük Azerbaycan doğalgazının Türkiye ve Avrupa’nın istifadesinesunulması hayalden çıkıp gerçeğedönüşmüştür. 16 milyar metreküplükbu gaz miktarının 6 milyarını biz,10 milyarını ise Avrupa ülkeleri kullanacak.Nitekim 18 Kasım 2019 itibarıylaTANAP üzerinden Türkiye’ye taşınangaz miktarı 3,23 milyar metreküpeulaştı. İlerleyen yıllarda TANAP’ın taşımakapasitesini önce 24 milyar metreküp,ardından 31 milyar metreküpeçıkarmayı planlıyoruz. Bundan sonraasıl sorumluluk sınırın öte tarafındakikomşularımıza düşüyor. Avrupa’ya gazsevkinin başlaması için TAP’ın bir anönce tamamlanması gerekiyor. İnşallahTAP’ın da 2020 yılı içinde tamamlanmasınıbekliyoruz.”Özellikle içinde bulunulan bu coğrafyanınenerji kaynakları üzerine yaşananyıkıcı rekabete bizzat sahne olduğunuvurgulayan Cumhurbaşkanı Erdoğan,Orta Doğu’nun on yıllardır istikrarsızlıklaboğuşmasının arka planındabu mücadele olduğunu, bir damlapetrolü insan kanından, insan hayatındandaha değerli gören zihniyetin dünyayabarış ve huzur getiremediğini anlattı.Yaşanan onca acıya, ölüme, yıkımarağmen ne yazık ki bu anlayışın belligüçler tarafından devam ettirildiğinidile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan,şöyle devam etti:“Özellikle Doğu Akdeniz’de bulunanhidrokarbon kaynaklarının paylaşımıkonusunda birileri hakça paylaşımyerine gerilimi körüklemeye çalışıyor.Adaletli paylaşım imkanı varken tehditdiline ve şantaj politikalarına başvuruluyor.Oysa hiç bir ülke uluslararasıhukuktan üstün değildir. Emrivakilerlenetice alınamayacağı artık idrakedilmelidir. ‘Ben yaptım oldu’ mantığıylakimse bir yere varamaz. Aba altındansopa göstererek hiçbir ülke birbaşkasına haklarından sarfınazar ettiremez.Bilhassa Türkiye böyle bir zilleteasla boyun eğemez. Ülkemiz ne kendihukukunu ne de Kıbrıs Türkü’nünçıkarlarının çiğnenmesine izin verir.Doğu Akdeniz’de en uzun deniz sınırlarınasahip bir ülkeyi dışlamak, ona rağmenprojeler gerçekleştirmeye çalışmakzaten mümkün değildir. Şu an sonteknolojiye sahip 2 sondaj gemimiz Fatihve Yavuz ile 2 sismik araştırma gemimizbölgede çalışmalarını sürdürüyor.Biz bunların bağırmalarıyla, çağırmalarıylaoradan bu gemilerimizi çekmeyiz.Orada görevlerini yapıyorlar veyapmaya da devam edecekler.”‘Enerjinin İpek Yolu’ olarak adlandırılanTrans Anadolu Doğal GazBoru Hattı (TANAP) ile Azeri gazıAnadolu’dan geçerek Avrupa’ya ulaştı.Hem Türkiye’nin hem de Avrupa’nınenerji arz güvenliğinde kilit bir role sahipolan boru hattı İpsala’dan geçerekTrans Adriyatik Boru Hattı (TAP) ileAvrupa’yı ısıtacak. Azeri gazı aynı zamandaTürkiye’nin de 6 milyar metreküplükdoğalgaz ihtiyacını karşılayacak.Sanayi devriminden önce özellikleUzak Doğu’nun ürettiği ürünlerin Ortadoğuve Avrupa’ya taşınmasında kullanılanİpek Yolu için Anadolu önemlibir role sahipti. Aynı şekilde Asya, Afrikave Avrupa’yı birbirine bağlamayıhedefleyen ve 21’inci yüzyılın çarpanetkisi en büyük kalkınma projelerindenbiri olarak adlandırılan ‘Kuşakve Yol Projesi’nde de Anadolu buöneminin artırarak korumakta. Şimdiise İpek Yolu’nun bir başka biçimi ilekarşı karşıya olduğumuzu söyleyebiliriz.Çünkü ‘Enerjinin İpek Yolu’ olarak adlandırılan TANAP ile Azeri gazıAnadolu’dan geçerek Avrupa’ya ulaştı.Bir sonraki aşamada, gazın bu hatsayesinde Yunanistan üzerinden AdriyatikDenizi’ni geçerek İtalya’ya taşınması,oradan da Sırbistan, Bosna-Hersek ve ihtiyacı olan diğer Avrupaülkelerine dağıtılması bazı siyasi veekonomik dengeleri de değiştirecek.Dünya hidrokarbon rezervlerininyaklaşık yüzde 70’nin bulunduğu coğrafyadakilit konumda bulunan Türkiye,alınacak enerji politikası kararlarındahesaba katılması zorunlu olanbir aktördür. Ülkemiz üretici ülkelerile tüketici ülkeler arasında bir üs konumundadır.Bu konum bize jeostratejiküstünlük sağlamaktadır. Kanımızcaenerji taşıma hatları aslında ‘barışhatları’ olarak tanımlanmalı. Çünkübu hatlar sayesinde hem enerjiyi üretenhem de kullanan ülkeler bir ölçüdebirbirlerine muhtaç oluyorlar vearalarındaki ilişkilerde daha anlayışlıdavranıyorlar. Karşılıklı olarak kaynakpaylaşımı yapıyorlar. Bu sayedehem halklarının refah seviyelerini artırıyorlarhem de dünya barışına katkısağlıyorlar. Bu yönüyle, TANAP projesisayesinde Azerbaycan ile Avrupaülkeleri arasında doğal olarak oluşacakyeni ilişki ağları, Azerbaycan’ınuluslararası platformlarda desteklenmesinede zemin hazırlayacak.