Türkiye’de 2020 yılında Manisa,Elazığ ve Akdeniz açıklarında meydanagelen depremler korku yaratıp gözleribir kez daha fay hatlarına çevirirken,Türkiye ise Elazığ depremi sonrasıkenetlenerek, yardım seferberliğibaşlattı.Elazığ’ın Sivrice ilçesinde 24Ocak Cuma günü saat 20.55’te meydanagelen 6,8 büyüklüğündeki depremde41 kişi hayatını kaybetti. KandilliRasathanesi depremin büyüklüğünü6.5, derinliğini ise 5 km olarakaçıklarken AFAD depremi 6.8 büyüklüğündeve yerin 6.7 km altında olarakaçıkladı. Deprem Malatya, Diyarbakır,Tunceli, Mardin, Bingöl, Bitlis,Suriye ve Irak’tan hissedildi.AFAD’dan yapılan açıklamada,45 kişinin sağ kurtarıldığı arama kurtarmaçalışmalarının, enkaz altındakison vatandaşa da ulaşılmasıylatamamlandığı belirtilerek, “Son durumda,deprem nedeniyle 41 vatandaşımız hayatını kaybetmiştir. Depremsonrasında hastanelere başvuran1.607 vatandaşımızdan 1.523’ütaburcu edilmiş olup; 16’sı yoğun bakımdaolmak üzere 84 vatandaşımızıntedavisi devam etmektedir.” denildi.Arama Kurtarma veYardımlarElazığ şehir merkezindeki son enkazdada arama kurtarma çalışmalarıtamamlanmıştır. AFAD koordinasyonundakiçalışmalar için bölgeye5.093 personel, 636 araç ve 22arama köpeği sevk edilmiştir. Toplam800 STK personeli de çalışmalardagörev almıştır.AFAD’ın açıklaması şöyle:Yürütülen iyileştirme çalışmalarıkapsamında bölgeye 25.393 çadırulaştırılırken; depremden etkilenenvatandaşlara 50.960 kişilik sıcak yemek,22.470 kahvaltı ve 7.000 çorbadağıtılmıştır. Şu ana kadar büyüklüğü 4’ün üzerinde 22 deprem meydana gelmiş olup,toplam artçı sayısı 1.190’dır.311 tır dolusu ihtiyaç malzemesi, AFAD Başkanlığıkoordinasyonunda bölgeye ulaştırılmıştır.Bölgeye toplam 25.393 aile çadırı, 400 genelmaksatlı çadır, 27.430 yatak, 66.751 battaniye,4.312 ısıtıcı ve 6.436 adet gıda kolisi sevkedilmiştir.Hasar tespit çalışmalarında, 530 teknik personelve 5 araç görev yapmaktadır. Şimdiye kadarElazığ, Malatya, Diyarbakır, Adıyaman veKahramanmaraş’ta incelenen 13.346 binadan378’ini yıkıldığı, 3.249’unun ağır hasar aldığı,214’ünün orta ve 4.826’sının az hasarlı olduğubelirlenmiştir. Acil olarak yıkılacak 50 binanıntespit edildiği çalışmalarda, 4.629 binanınise hasarsız olduğu anlaşılmıştır.Aziz milletimizin yoğun ilgisi ile devam edenElazığ ve Malatya Yardım Kampanyası sonucunda,banka hesaplarında 29.569.027 TL, SMSsisteminde 27.302.020 TL olmak üzere toplam56.871.047 TL yardım toplanmıştır.Doğu Anadolu Fayı UyandıProf. Dr. Şükrü Ersoy: Elazığ’da daha önce debir deprem olmuştu. Bu bölge kritik bir bölge. Çünkübu bölgede fay hattının gerilimi yüksek… Böylebir depremin olabileceği bekleniyor ve öngörülebiliyordu.Doğu Anadolu’da uzun süreden beri bir depremyoktu. Bekleniyordu ama bu deprem önemli.Yer kabuğunu kırmış olabilir. Bu anlamda da büyükbir enerji boşalmıştır. Artçılar olacak.Prof. Dr. Naci Görür: Doğu Anadolu fay hattıuyanmaya başladı. Bu fay üzerinde uzun yıllardırdeprem olmuyordu. Bu deprem fayın hareketlendiğinigösteriyor.Prof. Dr. Şerif Barış: Türkiye’de büyük deprembeklenen 15 riskli bölge var. Elazığ’daki fay zonuda o riskli bölgelerden biriydi. 2004 ve 2007’de deburada 5 büyüklüğünde depremler olmuştu. Son deprem büyük ve yıkıcı bir deprem.Ama Akhisar ve Ankara’daki depremlerlebir alakası yok. Üçü de birbirindenayrı depremler. Etkileşim söz konusudeğil. Elazığ’daki depremdeAkhisar’dakinden 32 kat daha fazlaenerji açığa çıktı. Çok uzaklardanhissedilmesi normal. Türkiye bir depremülkesi. Deprem önlenemez amazararı azaltılabilir. Bu da ancak depremeğitimiyle olur.Neden Bu Kadar ÇokDeprem Oluyor?Biz bugün Akhisar 5,4 depremiyleilgili raporumuzu yayınladık. 5.4büyüklüğündeki deprem kırkağaç fayındagerçekleşiyor. Yeni depremlerbeklenebilir, benzer büyüklüklerde.Normal şartlarda Kırkağaç fayıdaha büyük ölçekte deprem üretebilecekbir fay. Aslında 6.9 büyüklüğündedeprem üretebilecek bir fay.Kırılmadan sonra bin üzerinde artçıgerçekleşti. Şu anda çok daha yenioldu.Kırkağaç fayı da birbirine paraleldeğişik paralel parçalardan oluşuyor.Birbirlerini tetikleyebilir.Dokuz Eylül Üniversitesi ÖğretimÜyesi Prof. Dr. Mustafa Akgün:Burada en önemli sorun zeminözellikleri. Ben Buca’dayım, ben hiçbirşey hissetmedim. Ama benden5-6 kilometre uzaklıkta olan Karşıyakagibi yerler benden daha fazla hissetmiş.Burada önemli olan zeminözellikleri ve buna uygun yapılaşma.Benim şu an bulunduğum yerde hiçbirşey hissetmedik. Bu bir artçı sarsıntı büyük ihtimal. Enerjinin kendisiniboşaltması gerekiyor, demek ki boşaltamamış.Kendini dengeye getirmeyeçalışıyor.Tarihsel veriler büyük bir depreminarkasından daha büyük bir depreminolma olasılığını çok düşürüyor.Ama tabi doğa bir bilinmezlik olduğuiçin yakın büyüklükte bir deprem olabilir.4.8 değil de 4.9 olur, 5 olur ama6-7’ye kadar çıkmaz.‘Faydaki Stres Çevre İllereDoğru Gitti’Bülent Ecevit Üniversitesi (BEÜ)Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof.Dr. Şenol Hakan Kutoğlu, Elazığ depreminedair yaptığı açıklamada, “Bölgenindoğu tarafında yaklaşık 30 santimetrelikçökme meydana gelirken,batı tarafında yine 30 santimetrelikyükselme meydana gelmiş. Yani birtarafı alçalırken bir tarafı yükseldi.Toplamda 60 santimetrelik düşey hareket.Biliyorsunuz paylaşılan ilk bilgilerdoğrultu atımlı faylanma olduğunugösteriyordu. Sonuçlar da bize hakimolarak doğrultu atımlı faylanmaolduğunu, kırılma olduğunu gösteriyorama veriler aynı zamanda düşeyatımlı olduğunu gösteriyor. Dolayısıylabizim bu bulgularımız fayın sadeceyatay atımlı olduğunu değil aynı zamandadüşey atımlı da olduğunu gösteriyor.1,2 metre atım ile geri çözümyaparsak depremin momentini nasılbuluruz? 6.8 olarak açıklanmıştı dahasonra AFAD 6.5’e revize etti. Ama bubizim verilerle hesapladığınızda 1,2metrelik kırılma bize 6.7 büyüklüğündebir deprem olduğunu gösteriyor.Bize göre biz bu depremin büyüklüğünü6.7 olarak hesapladık. Bu depreminmeydana getirdiği kırılma mekanizmasıylailgili elde ettiğimiz sonuçlar”dedi.Prof. Dr. Kutoğlu, teknoloji ve bilimin,nerede deprem olacağını gösterdiğini;ancak ne zaman olacağı konusundabilgiler vermediğini söyledi.Elazığ depreminin ardından fayüzerindeki stresin Kahramanmaraş,Adana, Hatay ve Bingöl taraflarınakaydığını anlatan Prof. Dr. Kutoğlu,şunları kaydetti: “Yer bilimleriiçin nerede deprem olacağını söylemekproblem değil. Zaten biliniyorbu. Elimizdeki teknolojiler bunu söyletiyorsadece ne zaman olacağını söyleyemiyorsunuz.Depremlerin neredeolacağı nokta atışı olarak biliniyor. Bizçalışmayla depremin çalışma mekanizmasınıortaya koymuş bulunuyoruz.Depremin ardından 3 bin kilometrekarealan etkilendi. Buranıniçinde yapılar da varsa kalıcıdeformasyona uğramış. Kırılmanınboyu 50 kilometre, enine kırılmada yaklaşık 70 kilometre. Elazığdepreminin yaşandığı yerde6.7’den daha büyük deprem olmaihtimali şu an için artık az. Burasıkırıldıktan sonra stres artık yukarıve aşağı her iki yöne doğru aktarılmış durumda. Artık oradaki stres kuzeyve güney kesimlerine doğru aktarılmış.Stres yukarıdaki ve aşağıdakiillere doğru gitti. Bardak doluydu zatenbu deprem ile birlikte üzerine birmiktar ekleme oldu. Daha önce desöyledim, yukarıda Bingöl tarafı var.Aşağıda Maraş var, Adana var, Hatayvar. Fay zaten oraya doğru uzanıyor,oralardan geçiyor.”Her Sarsıntıyı FelaketSanıyoruzİstanbul Teknik Üniversitesi JeolojiMühendisliği Öğretim Üyesi Prof.Dr. Okan Tüysüz, özel bir durumun söz konusu olmadığını belirterek;“Her yerde, sık sık deprem olmasınormal bir döngü. Endonezya’da hergün deprem ancak garipsemiyoruz.Türkiye’de en ufak bir depremde bilefelaket senaryoları gündeme getiriliyor.Doğada bir düzen beklememekgerekir. Üç yıl önce İstanbul’a müthişkar yağmıştı. Bu kış ise tek kar tanesidüşmüş değil. Bu sene 3 deprem,seneye 5 büyük deprem diye bir durumyok. Doğanın düzeni normal birşekilde seyrediyor. 2020 için ‘felaketyılı’ demek doğru değil” dedi Uzmanlar: ‘Geçti’ DemekYerine Depremi AnlatınBüyük depremlerin ardından yaşanılantravmalar yıllar geçtikçe unutulmuyor.Türkiye Psikiyatri Derneğide, Elazığ’daki depremin ardındanafet sonrası erken dönemde mağdurlarınyapabileceklerine yönelik birrehber hazırladı. Rehberde, deprembölgesindekilerin kendini aşırı korkmuş,ne yaptığını bilmez halde hissetme,duygularını hissedememe,tepki verememe, bulunduğu ortamıalgılayamama gibi hareketler sergileyebileceğiifade edildi. Rehberde, şu yakınmaların olabileceğianlatıldı:“Aşırı korku, çaresizlik ve dehşetedüşme, tepkisizlik, ağlayamama,deprem anlarını tekrar tekrar hatırlama,yaşananlarla ilgili rüyalar görme,olay sanki yeniden oluyormuşgibi hissedebilme, depremin olduğueve girememe, insanlardan uzaklaşma,uykusuzluk, sinirlilik, aşırı irkilme,çarpıntı nefes almakta zorluk,geleceğinin kalmadığı duygusunakapılma, yakınlarının ölmesi ileilgili kendini suçlu hissetme. Depremdebu yakınmaları azalmayan veya yaşamı güçleştiren, baş etmedezorlanma yaşandığı takdirde bireyler,bölgedeki ruh sağlığı uzmanlarıya da sağlık merkezlerine başvurmalı.”Ailelere TavsiyelerRehberde, kişinin kendisine yardımcıolmak için, yaşadığı olayı konuşmaktankaçınmaması, duygularınıve düşüncelerini çevresindekilerlepaylaşması ve yaşamın anlamınıdüşünerek geleceğe yönelikplanlar yapmaya çalışması önerildi.Ailelere de şu tavsiyelerde bulunuldu:“Çocuklarınızı yanınızdan uzaklaştırmayın, beslenme ve barınmagereksinimlerini doğrudansiz karşılayın. Çocuklarınızın sizeher zamankinden çok ihtiyacı var,onlara sımsıkı sarılın. Yaşlarına uygunyapabilecekleri işler ve sorumlulukvermeyi aklınızda tutun. Depremsırasında ve sonrasında yaşadıklarınıanlatması yönünde onadestek verin, anlatmaya yüreklendirin.Korku, kızgınlık gibi duygularınıifade etmelerine izin verin, anlamalarınıönlemeyin, tekrarlayan sorularınayanıt verin.” “Türkiye Deprem Yılı Yaşayacak”Deprem uzmanı olan Prof. Dr. ÖvgünAhmet Ercan, depremleri değerlendirdi.Türkiye’nin 2020’de deprem yılını yaşadığınısöyleyen Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan,“Bunun ana nedeni de Afrika ana karasınınTürkiye’ye toslama hızında yaklaşık yüzde25 ile yüzde 50’lik bir artış oldu. Kuzeyedoğru itiyor. Bu Anadolu yarımadasınıçok kastı. Bu gelen son üç hatta dörtdeprem ile 50 yıllık depremcilik yaşantımdaTürkiye’deki kırıkların (fay hatlarının) ilkdefa tamamının harekete geçtiğini gördüm.Dolayısıyla Türkiye bir deprem yılı yaşayacak.Tabi şunu demiyorum beni yanlış anlamayın.Ben her an deprem olabilir diyenbir kişi değilim” diye konuştu.Cumhurbaşkanı Erdoğan:En Kısa Sürede Kalıcı KonutlarTamamlanacakCumhurbaşkanı Recep Tayyip ErdoğanCumartesi günü Elazığ ve Malatya’yı ziyaretetti.İlk olarak Elazığ’da Mevlana Camii’ndedepremde hayatını kaybeden bir anneoğuluncenaze törenine katılan Erdoğan,cenaze namazının ardından yaptığı açıklamadabölge halkından olumsuz propagandalarakulak asmamalarını istedi ve“Enkazları kaldırarak diğer taraftan yıkımlarınyerine süratle TOKİ olarak adımlarımızıatıp yapılması gerekenleri yapacağız”dedi.Erdoğan farklı kurumlar tarafındantarafından depremzedelere yardım kampanyalarıbaşlatılmasını eleştirerek, yardımlarınsadece AFAD ve Kızılay üzerindenyapılacağını açıkladı.Erdoğan “Bu tür zamanlarda bazılarıfırsat kollamaya kalkar, bu fırsatçılarakapı aralamayalım. Öyle yok para toplamaydışuydu buydu, devletimizin bu noktadabir ihtiyacı yok. Birileri illa yardımyapacaksa bunların kurumları bellidir,AFAD’la, bilemediniz Kızılay’la yapılır. Bufırsatçılara da fırsat vermeyelim, adımlarımızıbuna göre atalım diyoruz.” diye konuştu.Kılıçdaroğlu: Japonya’da dadeprem oluyor, bizde insanlarhayatını kaybediyorCHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, Pazargünü İstanbul’da yaptığı konuşmada “Deprem bizim yaşamımızın neredeyseayrılmaz bir parçası oldu”dedi ve ekledi:“Bu coğrafyanın kaderi biraz daböyle ama depreme karşı önlem almakda hepimizin ortak görevi.Japonya’da da deprem oluyor, bizdede oluyor. Ama bizde insanlar hayatınıkaybediyor. Bunların önlemleriniberaber alacağız.”İYİ Parti lideri MeralAkşener, Pazar günüMalatya’nın Doğanyol ilçesineziyarette bulundu.Akşener, teşkilatlarının gönüllüleriniharekete geçirdiklerini ve yardımamaçlı bölgeye gittiklerini söyledi.Akşener “Birlik ve beraberliğe ihtiyaçolduğu bir dönem ve bunu daTürk milleti gösterdi. Hiçbir siyasi ayrışmagöstermeden herkes buradave bir ipin ucundan tutmaya çalıştıkhep birlikte inşallah bu acılar birdaha yaşanmaz” dedi.Hazine ve Maliye BakanlığıElazığ ve Malatya’da 3 aysüreyle ‘mücbir sebep hali’ilan ettiHazine ve Maliye Bakanlığı, Elazığve çevre illeri etkileyen depremnedeniyle, Elazığ ve Malatya’da vergikanunlarının uygulanması bakımından3 ay süreyle mücbir sebep haliilan edildiğini açıkladı.Bakanlık’ın Twitter hesabındanyapılan açıklamada iki kentteki vergimükelleflerinin vergi borçlarının vemotorlu taşıtlar vergisi taksit ödemesğrelerinin uzatıldığı belirtildi.Adalet Bakanlığı: AdıyamanCezaevi’ndeki hükümlü vetutuklular nakledildiAdalet Bakanlığı’ndan yapılanaçıklamada, depremin neden olduğuhasar nedeniyle AdıyamanCezaevi’ndeki 814 hükümlü ve tutuklununçevredeki cezaevlerine nakledildiğiniaçıkladı.Yapılan ilk incelemede AdıyamanCezaevi’nin bazı bölümlerinde çatlaklartespit edildiği için, tutuklu ve hükümlülerintedbiren Gaziantep, Kahramanmaraşve Şanlıurfa’daki cezaevlerinenakledildiği bildirildi.Bakanlık bünyesinde depremin ardındankriz merkezi kurulduğu ve deprembölgesindeki adliye ve ceza infazkurumlarında detaylı incelemeler yapıldığı,herhangi bir can kaybı ya dayaralanmanın olmadığı bildirildi.Ankara CumhuriyetBaşsavcılığı 26 sosyal medyahesabıyla ilgili soruşturmabaşlattıAnkara Cumhuriyet Başsvcılığı,Elazığ Sivrice merkezli 6,8 büyüklüğündekidepremin ardından sosyalmedyada “provokatif içerik paylaşan”hesaplar hakkında soruşturmabaşlatıldığını açıkladı.Başsavcılık 26 hesap hakkındasoruşturma başlatıldığını belirtti.İçişleri Bakanı Süleyman Soylu,Cuma akşamı yaptığı açıklamadabazı sosyal medya hesapları hakkındainceleme başlatılacağını söylemişti.TMMOB Elektrik MühendisleriOdası, Fizik Mühendisleri Odası,Harita ve Kadastro MühendisleriOdası, İnşaat Mühendisleri Odası,Jeofizik Mühendisleri Odası, JeolojiMühendisleri Odası, Maden MühendisleriOdası, Mimarlar Odası ileŞehir Plancıları Odası 24 Ocak’tameydana gelen depreme ilişkin birerbasın açıklaması yaptılar. İzmir’de Aktif 13 Fay Var İzmirDepreme Hazır Değil Diyerek Uyardıİzmir Depreme hazır değil diyerek uyardıElazığ ve Malatya’yı vuran 6.8 şiddetindekidepremin ardından, Ege’de çeşitli büyüklüktekidepremler ile sarsılmıştı. Bu depremler,çok sayıda ilden hissedilirken, sarsıntılarTürkiye’de deprem gerçeğini bir kezdaha hatırlattı. Jeoloji Mühendisleri Odasıİzmir Şube Başkanı Alim Murathan iseyine İzmir’e dikkat çekti. Türkiye’de 20 kentin80 ilçenin ve 500 yerleşim yerinin doğrudanaktif fay hatlarının üzerine kurulu olduğunuifade eden Murathan, “13 aktif fayımızvar, bunlar raporlanmış. Bu fayların içerisindegeçmiş tarihsel kayıtlara baktığımızda7 büyüklüğünde deprem üretecek faylarsöz konusu. Nitekim 1998 yılında İzmir depremmaster çalışması yapılırken de İzmir’deolası deprem büyüklüğü 6.5 olarak öngörülmüşve bir senaryo yapılmış. Hangi yerleşimyerleri, ilçeler, binaların durumu ne olabilir?6.5 büyüklüğünde bir deprem söz konusu olduğunda1 milyon insanın evsiz kalacağı öngörülüyor.Binlerce insanın yaşamını yitireceğiöngörülüyor” dedi.“Deprem master revize çalışmalarına yenibaşladık”İzmir’de tarihsel deprem kayıtlarına bakıldığında7 büyüklüğünde deprem üretecek faylarınsöz konusu olduğunu belirten Murathan,“Olası master planında İzmir halkını başta valilik,büyükşehir ve kamu kurumları olmak üzerebilgilendiriyoruz. Aradan yaklaşık 20 yıla yakınbir zaman geçmiş; ama biz henüz depremmaster revize çalışmalarına yeni başladık. Bu çalışmalarında henüz hangi aşamadaolduğu henüz bilgi az. Yakındaİzmir’de depremle alakalı bir çalıştayyapılacak” diye konuştu.“Bayraklı ve Mavişehir büyük risktaşıyor”Bayraklı ve Mavişehir’in büyükrisk altında olduğunu kaydeden Murathan,sözlerini şöyle sürdürdü: “İzmirkıyı kesimleri güncel alüvyonlarladolu bir bölge. Gevşek zeminlerdeyiz.Mavişehir’e kadar uzananbir hat var. Konak ilçesinde bulunanbölgeler, Karşıyaka’nın sahil kesimleri,Mavişehir ve Çiğli bölgesiMenemen’e kadar uzanıyor bu hat.Balçova bölgesinin kıyı kesimleri halkımızınbunu daha iyi anlaması içinderelerin getirdiği malzemelerle oluşmuş.Çakıl, kum gibi gevşek malzemeleringetirdiği ve denizle bağlantılıolduğu yerler; yani örneğin Bornovaovası da ve Bayraklı bölgesindeoluşmuş durumda; ama bunlarıniçinde iki bölge riskli. Deltaların olduğuBayraklı ve Mavişehir büyükrisk taşıyor. Biz o bölgelerde bir takımyüksek bölgelerin yapılmasınıda oda olarak hep karşı çıktık. Genelolarak İzmir’de yaklaşım şu birtakım mühendislik önlemleriyle kazıksistemleriyle zemin iyileştirmeleriyledepreme dayanıklı yapılar yapılabilir.Biz jeoloji mühendisleri şunusöylüyoruz; delta ortamlarında kazıklısistemlerle ne kadar güçlü zeminçalışmaları yapsak da delta ortamlarındabüyük depremlerde kaymalarolabiliyor; çünkü güncel alüvyolmalzeme bir bütün olarak çalışıyor.Denize akmalar gerçekleşiyor.Biz İzmir’de yüksek yapıların deltaortamlarında olmasını çok ciddi sakıncave riskli görüyoruz. Elbette bubölgelerdeki depreme güvenli yapılaroluştuğu için çok ciddi mühendislikönlemleri alınıyor. Bu konudaönlemlerin alınması için çapa harcandığınıçok iyi biliyoruz ama riskligörüyoruz.”