Korono Virüs dünyanın geleceğinikarartan kalın siyah bir perde gibi beklentileri,ümitleri şu andaki koşullardapek tahmin edilemeyen bir dönem içinörtmüştür. Ülkemizde yakın tarihimizdegörülmedik bir salgını yaşıyoruz. Şundakibelirsizlikte ülkemizin önemli bir tesellikaynağı, şansı ve imkânı son yillardaSağlık Sektörüne yapılan olumlu katkıve büyük sağlık yatırımlardır. Bu yatırımlarsayesinde korona virüs salgın felaketiniİtalya, İspanya, Fransa, İngiltereve ABD’nin yaşadığı ağır kayıplardançok daha az ve daha hafif atlatıyoruz.Özellikle Şehir Hastanelerinin sağladığıfaydalar dikkat çekicidir.Yaşadığımız salgın felaketinde çokbüyük olağaüstü fedakâlıklarla görevyapan, hayatlarını tehlikeye atan doktorlarımıza,hemşirelerimize ve tümsağlık çalışanlarımıza millet olarak şükranborçluyuz. Onlara bu borcumuzuhiçbir şekilde ödeyemeyiz, ama en derinsevgi ve saygılarımızı her ortamda,her fırsatta gösterbiliriz. Üstün nitelikleresahip bir sağlık kadrosuna sahip olmamız,ülkemiz ve milletimiz için büyükbir şanstır. Çok kutsal bir meslegiseçen doktorlarımızın, dünyanın en iyidoktorları olduğu gerçeğini bir kez dahagördüğümüzü vicdan sahibi her vatandaşımızteyit etmektedir. Tıp Eğitimiuzun, zor ve fedakârlık gerektiren bir süreçtir.Açık kaplilikle belirtmeliyiz ki doktorluk,kutsal bir meslektir. Korona virüstehditinin büyüklüğü ve neden olduğukayıplar dikkate alındığında gelecekrisklere ve doğabilecek olağanüstü gelişmelerekarşı ülkemizin doktor, hemşireve sağlık personeli sayısını olası ihtiyaçlarımızıen iyi şekilde karşılayacakbir seviyeye yükseltmek gereği vardır.Sağlık kadromuz, güvenlik güçlerimiz,devlet ve hükümet yetkililerimiz, Cumhurbaşkanımız, Kabinemiz, SağlıkBakanımız ve diğer tüm görevlilerve sorumlular gereğini yerine getirirlerken,vatandaşlarımıza, yani hepimizedüşen görev ve sorumluluklar, alınanönlemlere, temizliğe, sosyal mesafeye,kural ve yasalara tam anlamıylauymak, disiplinli bir toplum olmaktır.Bilim Kurulu’na, bilim insanlarımıza,doktorlarımıza, devletimize inanmalıve güvenmeliyiz.Korona Virüsünün GündemeGelmesi ve Gelişmelerİlk kez 2019 Aralık ayında görülenve “2019-nCoV” olarak adlandırılan virüs,yayın şekilde Korona Virüs ya da Covid-19 Virüsü adıyla biliniyor. Dünya SağlıkÖrgütü (WHO) 11 Şubat’ta koronavirüs kaynaklı hastalığa Covid-19 adınıverdi. Daha sonra küresel salgın anlamınagelen “pandemi” olarak ilan etti.WHO Başkanı Tedros AdhanomGhebreyesus, Covid-19’un“corona”nın co’su, “virüs”ün vi’si vehastalık kelimesinin İngilizcesi “disease”sözcüğünün d’sinden türetildiğinisöyledi.Cumhurbaşkanı Erdoğan evden çıkamayan 65 ve üstü yaş gruplarınakendi izmasını taşıyan bir mektup ilekolonya ve koruyucu maskeler hediyeetti. Cumhurbaşkanı Erdoğan kolanyave maskelerle birlikte gönderdiği mektuptavatandaşlara şöyle seslendi:“Kıymetli Vatandaşım;Küresel salgın haline gelenKoronavirüs’e karşı ülkece milli birmücadelenin içerisindeyiz. Devlet olarakgerekli tüm tedbirleri alıyor, milletimizinsağlığını tehdit eden bu salgınakarşı bütün imkânlarımızı seferberediyoruz.Türkiye, son 18 yılda temel hizmetalanlarında yaşadığı değişim ve dönüşümsayesinde Koronavirüs salgınınaen hazırlıklı ülkelerden biridir. Bugün,dünyanın en güçlü genel sağlık sigortasistemini hayata geçirmiş, en modernhastanelerini inşa etmiş, dünyanın örnekaldığı bir Türkiye var. Bunun yanında;165 bin doktorumuz, 205 binihemşire olmak üzere 490 bin sağlık ve360 bin destek personelimizle devâsabir sağlık ordusuna sahibiz.Sosyal devlet anlayışıyla; sağlık,güvenlik ve sosyal yardım kuruluşlarımızbaşta olmak üzere tüm ilgili birimlerimiztam bir seferberlik anlayışıyla çalışmalarınısürdürüyor. Ancak, alınantedbirlerin yanında en büyük görev sizdeğerli vatandaşlarımıza düşüyor. Kurumlarımızınuyarılarını dikkatle dinlemeli,üzerimize düşen sorumluluklarıyerine getirmeliyiz.Bu hastalığın özellikle kronik rahatsızlığıolan ve yaşça büyük kişilerdeölümcül sonuçlara neden olabildiği hepimizinmâlumudur. Bu nedenle, inançlarımızında gerektirdiği üzere insani birsorumlulukla yüksek risk grubundakivatandaşlarımıza daha özel bir ihtimamgösteriyoruz. Bunun için, Koronavirüstedbirleri kapsamında, yüksek risk grubundakivatandaşlarımızın sokağa çıkmalarınakısıtlama getirdik. Sizlerden ricam;bu salgın tehdidi ortadan kalkanakadar evlerinizde kalmanız, kesinlikledışarıya çıkmamanızdır. Sizleri bu salgındankoruyabilmemizin en etkili yolubudur.Bu süreçte, yüksek risk grubundabulunan ve ihtiyaçlarını karşılayacak biryakını da bulunmayan vatandaşlarımızı hiçbir şekilde mağdur etmeyeceğiz.112, 155 ve 156 telefon numaralarınıaradığınız takdirde, vali ve kaymakamlarımızbaşkanlığında kurulanVefa Sosyal Destek Grubu tümihtiyaçlarınızı karşılamak üzere hazırdır.Tüm bu tedbirlerin yanında,Bilim Kurulu’nun da önerileriyle sizlerekoruyucu maske ve kolonya hediyeediyoruz.Müsterih olunuz; hiçbir virüs,hiçbir salgın Türkiye’den güçlü değildir.‘İnsanı yaşat ki devlet yaşasın’anlayışına sahip bir medeniyetin mirasçılarıolarak; bizim önceliğimizher bir vatandaşımızın sağlığıdır.Her badirede olduğu gibi bu sıkıntılısüreçten de birliğimizi, beraberliğimizigüçlendirerek çıkacağımızdanşüphem yoktur.Bu duygu ve düşüncelerle, sizleresevgi ve hürmetlerimi sunuyor,sağlıklı sıhhatli bir ömür geçirmeniziRabbimden niyâz ediyorum.”RECEP TAYYİP ERDOĞANTÜRKİYE CUMHURBAŞKANICorovid-19 ile tedavilerde şimdilik temelprensipler uygulanıyor. Hastanın bağışıklıksistemi virüsle mücadelesini yenenekadar vücut fonksiyonlarının işler haldetutulması, nefes desteği sağlanıyor.Bilim insanları virüse karşı aşı geliştirmeçalışmalarına da devam ediyor. Yılsonunakadar aşının insanlar üzerinde denenmesiplanlanıyor. Hastaneler de virüsönleyici bir takım ilaçları test ediyor.WHO virüsten korunmak için şutavsiyelerde bulunuyor:* Ellerinizi yıkayın – sabun veya el temizlikjelleri virüsü öldürebilir* Öksürürken veya hapşırırken ağzınızıve burnunuzu mendille kapatın ve sonrasındavirüsün yayılmasına engel olmakiçin ellerinizi yıkayın* Gözlerinize, burnunuza ve ağzınızadokunmaktan kaçının – elleriniz virüsündeğdiği bir yere dokunursa virüs vücudunuzabulaşabilir* Öksüren, hapşıran veya ateşi yüksekkişilerden uzak durun. birbuçu-ikimetre uzak durmak havaya bulaşabilecekvirüsten korunmanızı sağlar.WHO’nun 44 bin hastaya dayandırdı ğı araştırma verilerine göre virüsün bulaştığıkişilerin:> % 81’i hafif atlatıyor> % 14’ü ciddi geçiriyor> % 5’i ağır hastalanıyorCovid-19’dan ölenlerin oranı ise%3’ün üzerinde. Hastalığın 9 yaşın altındakiçocuklarda pek görülmediği; 80yaş üzerinde ve solunum yolları hastalıklarıolanlarda ise ölüm oranının çokyükseldiği anlaşılıyor. Ama bazı uzmanlaragöre bildirilen rakamların hepsi güvenilirdeğil. Her yıl yaklaşık bir milyarkişi sıradan soğuk algınlığı yaşıyor ve buhastalıktan ölenlerin sayısı 290 bin ile650 bin arasında değişiyor. Grip vakalarınınciddiyeti her yıl değişiyor. SARSsalgınında ölüm oranı Korona virüsegöre çok daha yüksekti ve hastalığa yakalananlarınyüzde 9’u hayatlarını kaybetmişti.Ancak korona virüsün bulaşmasıylabaşlayan hastalık sürecinin göreceuzun olduğu ve ölü sayısının ilerleyengünlerde artabileceği uyarıları dayapılıyor. Henüz salgının boyutları datam olarak bilinmediği için bu yeni virüsünyol açabileceği ölümlere dair birtahmin yürütmek zorlaşıyor.Korona virüsler, önce hayvandaninsana bulaşıyor. Ancak virüsleri kitleselbir salgın tehdidi haline getiren, mutasyonauğrayıp insandan insana bulaşmayabaşlamaları. 2019-nCoV virüsününilk olarak Wuhan’daki Huananbalık pazarında ortaya çıkmış olabileceğiüzerinde duruluyor. Bazı denizcanlıları Korona virüs taşıyor olabilselerde, pazarda tavuk, yarasa, tavşan,yılan gibi başka hayvanlar da bulunuyorve bunlardan birinin virüsün kaynağıolması çok daha mümkün görünüyor.Virüsün kaynaklandığı belirlendiğinde,sorunla baş etmek çok dahakolay olacak. 2003 yılında 800’e yakınkişinin hayatını kaybetmesine nedenolan SARS virüsünün yarasalardanyayıldığı düşünülüyordu. Başta virüsünsadece hayvandan insana bulaşabildiğiaçıklanmıştı. Ancak daha sonra virüsün,insandan insana da bulaştığı anlaşıldı.SARS, insandan insana çok kolaybulaşabiliyordu. Virüse yakalanmışbir kişinin kalabalık bir ortamda öksürmesidahi SARS’ın yayılması için yeterliolabiliyordu. MERS ise insandan insanadaha zor bulaşan bir korona virüstü.Yeni virüs ise solunum yollarını etkiliyor.O nedenle öksürük ve temas yoluylabulaşıyor olması yüksek bir ihtimalolarak görülüyor. Çin, virüse yakalananlarınbelirti göstermeye başlamadanhastalığı bulaştırabildiğini açıklamıştı.Her geçen gün dünyanın farklı ülkelerindenbinlerce yeni vaka bildiriliyor. Amauzmanlar, asıl rakamların bildirilenden10 kat fazla olabileceği uyarısını yapıyor.Çin’den gelen son açıklamalar, bu ülkedeyeni vakaların sayısının düşürüldüğüneve yeni vakaların artık diğer ülkelerdedaha hızlı ortaya çıktığına işaret ediyor.Virüsün mutasyon geçirmesi olasılıklardahilinde. Ancak bunun salgın açısındanne anlama geleceğini söylemek zor.Mutasyon sonucu insandan insana bulaşmaihtimali artabilir ya da virüse yakalananlarınyaşadığı semptomlar ağırlaşabilir.Dünya Sağlık Örgütü ve diğer sağlıkuzmanlarının yakından takip edeceğibir konu da ilerleyen günlerde ve haftalardavirüsün mutasyon geçirip geçirmediğiolacak. Yapılan tespitlerdevirüsün insandan insana bulaşmahızının arttığı belirtildi. Bu durumunbir mutasyon sonucu olupolmadığı ise bilinmiyor. Aşının geliştirilmesiise en az bir yılı bulabilir.Eldeki tek seçenek, virüse yakalanmışkişileri tespit edip karantinayaalmak. Hastalarla temas halindeolan kişilerin izlenmesi ve sağlık durumlarınınkontrol altında tutulmasıda uygulanan yöntemler arasında.Salgını önlemek için seyahat sınırlamalarıseçeneği de yürürlüğe konmuşdurumda. Çinli yetkililer yeni virüsüngenetik kodunu hızla açığa çıkardı.Bu bilgi, virüsün nereden geldiğini,yayıldıkça ne gibi değişimlereuğradığını ve insanların korunmasıiçin ne gibi adımlar atması gerektiğinianlamaya yardımcı oldu. SanDiego’daki Inovio adlı laboratuvardaçalışan bilim insanları yeni virüsekarşı aşı geliştirebilmek için yeni türbir DNA teknolojisi kullanıyor. Şimdilikadı “INO-4800”. İnsanlar üzerindedeneme planlarına yaz başındabaşlayacaklar.Inovio, insanlar üzerinde yapılacakdenemelerin başarılı olmasıdurumunda daha geniş çaplı dene meler yapılabileceğini, “yılsonuna kadarÇin’deki salgında kullanılabileceğini”söylüyor. O zamana kadar salgınınsona erip ermeyeceğini tahmin etmekimkânsız. Ama Inovio’nun zamanlamasıplanlar doğrultusunda ilerlerseşirket, yeni aşının bir salgın durumundaen hızlı geliştirilmiş aşı olacağınısöylüyor.Türkiye’de korona virüsün yayılmasınınönlenmesi için bir dizi önlem alındı.Bu önemli önlemler kapsamında 65yaş üstüne sokağa çıkma yasağı getirildive halktan da zorunlu olmadıkçasokağa çıkmamaları istenirken, birçokşirket ve kurum da evden çalışma sisteminegeçti. Türkiye, 20’den fazla ülkeyeuçuşları durdururken, Türk HavaYolları da başlangıçta yalnızca Moskova,Washington, Hong Kong ve AddisAbaba uçuşlarının devam edeceğiniaçıkladı. Ayrıca yurtdışından gelenlerede halen devam eden 14 günlük karantinauygulaması başlatıldı.Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan,27 Nisan’daki kabine toplantısınınardından yaptığı açıklamada, 1-3Mayıs tarihleri arasında da sokağa çıkma yasağı uygulanacağını söyledi. Sözkonusu 31 ilde yaklaşık 64 milyon kişi,yani Türkiye nüfusunun yüzde 78’i yaşıyor.Sokağa çıkma yasağı ilan edileniller şöyle: Adana, Ankara, Antalya, Aydın,Balıkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakır,Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay,İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş,Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa,Mardin, Mersin, Muğla, Ordu, Sakarya,Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ,Trabzon, Van ile Zonguldak.İçişleri Bakanlığıtarafından açıklamanın ardından,sokağa çıkma yasağı genelgesi çıkyayınlandı.İçişleri Bakanlığının il valiliklerinegönderdiği genelgede, sokağaçıkma yasağından kimlerin muafolacağı ve zorunlu gereksinimlerin nasılkarşılanacağı hususlarında detaylışekilde yer verildi. Daha önce söz konusu31 ile araç-giriş çıkışlarının yasaklandığıve bu yasağın 15 gün sonragözden geçirileceği açıklanmıştı.Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 3Nisan’da açıkladığı önlemlerin tamamışöyle belirlendi: • “Şehirlerarası seyahatler bundanböyle valilik iznine bağlanmıştır.• Kamuda olduğu gibi özel sektördede minimum personelle esnekçalışma sistemine geçilecektir.• Toplu taşıma araçlarında seyrekoturma düzeni uygulanacaktır.•Piknik alanları, ormanlar, örenyerleri gibi alanlar hafta sonları kapalıolacak, hafta içi de buralarda hiçbirşekilde toplu olarak bir arada bulunulamayacaktır.• Askerlerimiz 14 gün karantinakuralına uygun şekilde kontrollü olarakcelp ve terhis uygulamasına tabitutulacaktır.• Yurt dışı uçuşlar tamamensona erdirilmiştir.• Tüm illerimizde valilerimizinbaşkanlığında pandemi kurulu oluşturularakalınan tedbirlerin takibi yapılacak,gerektiğinde o şehre mahsus ilave tedbirler de yine burada kararlaştırılacaktır.• Bu tedbirlerin başta İstanbul, Ankara,İzmir, Kocaeli gibi büyükşehirlerimizolmak üzere 30 büyükşehrimizin tamamındatitizlikle uygulanması kararıuygulamaya geçmiştir. 30’un dışındakilerişimdilik saymıyorum. Sadece 30 büyükşehrisayıyorum. Buralarda titizliklebunun uygulanmasına geçilecektir. Dolayısıylabu 30 büyükşehrimizin valisi bukararlılığı uygulamada alttaki kurullarıylabirlikte gösterecektir.”Türkiye’de daha önce alınan önlemlerkapsamında ilk olarak, ortaokullar ileliseler 16 Mart haftasında tatil edildi veokulların en erken 30 Nisan’a kadar kapalıkalmasına karar verildi. Restoran,kafe, bar, gece kulübü gibi mekânlarınfaaliyetleri geçici olarak durduruldu. Liglerertelenirken, birçok etkinlik de iptaledildi. Halka ülke dışına seyahat etmemelerive ayrıca mecbur kalmadıkça evdençıkmama çağrısı yapıldı. 65 yaş üstünede sokağa çıkma yasağı getirildi.Ayrıca yurtdışından gelenlerden ilk etapta14 gün kendilerini tecrit etmeleriistenirken, daha sonra virüsün tespitedildiği yerlerden gelenler öğrenciyurtlarında karantina altına alınmayabaşlandı. Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş,yeni korona virüs tehlikesi ortadankalkıncaya kadar cami ve mescitlerdecemaatle namazlara ara verildiğiniaçıkladı.Sağlık Bakanlığı bünyesinde, Virüslemücadele kapsamında Yeni KoronaVirüs Bilim Kurulu oluşturulduve konunun tüm taraflarının katıldığıtoplantılar sistemli şekilde başlatıldı.Halk Sağlığı Genel Müdürlüğübünyesindeki Halk Sağlığı AcilleriOperasyon Merkezi’nde 7/24 esasınagöre çalışan ekipler oluşturuldu.Sağlık Bakanlığı İletişim Merkezi“Korona Danışma Hattı” kurdu ve“Alo 184” üzerinden hizmet vermeyebaşladı.Sağlık Bakanlığı 10 Mart gecesiyaptığı yazılı açıklamayla, tüm personelinizinlerinin ikinci bir emre kadariptal edildiğini duyurdu. Açıklamada,“Covid-19 salgını sebebiyle Genel Müdürlüğümüz,merkez ve taşra teşkilatındaçalışan tüm personelin ikinci biremre kadar yıllık izinleri iptal edilmiştir”denildi.Akut solunum yolu enfeksiyonlarınıngenel bulaşma riskini azaltmakiçin önerilen temel ilkelerin, koronavirüs için de geçerli olduğu belirtildi.Sağlık Bakanlığı bu konuda şunlarıöneriyor: El temizliğine dikkat edilmeli.Eller en az 20 saniye boyuncasabun ve suyla yıkanmalı, sabun vesuyun olmadığı durumlarda alkol bazlıel antiseptiği kullanılmalı, eller yıkanmadanağız, burun ve gözlerle temasedilmemeli, hasta insanlarla temastankaçınmalı (mümkünse en az1 metre uzakta bulunulmalı), özelliklehasta insanlarla veya çevreleriyle doğrudantemas ettikten sonra eller sıksık yıkanmalı.Yaşadığımız bu zor günlerde SağlıkBakanlığı ve Bilim Kurulunun tavsiyelerineuygun hareket ederek virüskâbusundan en kısa sürede uyanabiliriz.Aksi hareketler bu zor günlerindaha da uzamasına yol açacaktır.